Zo bestrijd je de Japanse duizendknoop

De Japanse duizendknoop is één van de meest invasieve exoten. Dat betekent dat de plant heel moeilijk weg te krijgen is, als hij zich eenmaal ergens gevestigd heeft. Daarnaast is de Japanse duizendknoop slecht voor de biodiversiteit en ook kan de plant schade veroorzaken aan gebouwen, leidingen, wegen en dijken. In dit artikel lees je hoe je deze exoot kunt herkennen en bestrijden.

De Japanse duizendknoop heeft lichtgroene bladeren die een beetje hartvormig zijn. Het blad is doorgaans tussen 10 en 18 cm groot. De plant zelf wordt 1 tot 3 meter hoog, bloeit in augustus en september en de bloemen zijn crème-wit. Er kunnen ook zaadjes aan de plant zitten. De stengels van de Japanse duizendknoop zijn groen met rode vlekjes en lijken een beetje op bamboe. De wortels van de plant zijn ondergronds sterk vertakt en zitten meestal 80 tot 100 cm diep. De diepste wortels kunnen zelfs tot 3 meter onder de grond doorgroeien.

Een klein stuk van de wortel kan alweer een nieuwe plant creëren. Daarom is de plant ook lastig uit te roeien. De plant staat zelfs op de lijst van 100 meest invasieve soorten van het IUCN (International Union for Conservation of Nature and Natural Resources) en in de top 10 meest invasieve soorten van Frankrijk en Groot-Brittannië.

Hier zie je de kenmerkende rood-groene stengels van de Japanse duizendknoop. Foto: AdobeStock/Tomas Vynikal

Aantasting van infrastructuur en natuur

De Japanse duizendknoop veroorzaakt veel problemen, want deze plant heeft in Europa geen natuurlijke vijanden. Daardoor kan de plant ongestoord groeien en zich razendsnel verspreiden. Daarnaast heeft de plant sterke wortelstokken die ook kunnen doordringen in harde materialen, waardoor schade ontstaat aan gebouwen, leidingen en wegen.

Verder tast de Japanse duizendknoop ecosystemen en de biodiversiteit aan. De bovengrondse delen van de Japanse duizendknoop sterven grotendeels af in de winter, maar in het voorjaar loopt de plant sneller uit dan veel andere planten. Dat, in combinatie met het grote bladerdek van de plant, zorgt ervoor dat andere planten nog maar weinig zonlicht krijgen. Uiteindelijk is het voor andere planten niet meer mogelijk om te groeien in de nabijheid van de Japanse duizendknoop. Ook op dijken en oevers speelt dit probleem. Doordat planten die daar groeien weggeconcurreerd worden door de Japanse duizendknoop, kunnen dijken en oevers instabiel worden. Dit vergroot het gevaar voor overstromingen. Tenslotte zorgt de aanwezigheid van de Japanse duizendknoop voor een afname van het aantal ongewervelde dieren, zoals mieren, vlinders en insecten.

Op deze oever in Oostenrijk heeft de Japanse duizendknoop alle andere planten verdrongen. Foto: AdobeStock/Wolfgang

Dit zijn de tips om de Japanse duizendknoop te bestrijden

Wageningen University en Research geeft meerdere tips om de Japanse duizendknoop te bestrijden. Voor groeiplaatsen waar de plant kleiner is dan 1 m2 kun je de volgende dingen doen:

1. Je kunt de stengels van de plant meerdere keren in het groeiseizoen afknippen. Hiermee verzwak je de plant. De stengels die je afknipt moeten in de grijze bak, dus bij het restafval, en in een afsluitbare zak worden afgevoerd.
2. Je kunt proberen om de plant uit te graven. Werk daarbij van buiten naar binnen en zorg dat je minstens 50 cm vanaf de plant begint met graven. Zoek de wortels van de plant op zodat je weet waar je moet graven. Verwijder de wortels vervolgens goed, want als er wortels in de grond achterblijven dan kan de plant gemakkelijk opnieuw groeien.
3. Als derde optie kun je aan het einde van het groeiseizoen, in september, een wettelijk toegestaan onkruidbestrijdingsmiddel gebruiken.
4. Het kennisnetwerk Invasieve Exoten geeft als vierde optie nog om de bodem langdurig af te dekken. Dat kan alleen als er geen andere bomen of planten op de groeiplaats staan. Dit is wel een methode van de lange adem. Je moet namelijk de grond 3 tot 4 jaar goed afdekken.

Verspreiding voorkomen

Er zijn meerdere maatregelen waarmee je de verspreiding van de Japanse duizendknoop zoveel mogelijk kunt voorkomen. Allereerst is het belangrijk om de planten met de hand te knippen, in plaats van machinaal te maaien. Daardoor is de kans op verspreiding van zaden van de plant kleiner. Verder is het belangrijk om plantenresten en wortels van de Japanse duizendknoop in de grijze bak af te voeren in een afsluitbare zak. Als je plantenresten van de Japanse duizendknoop in de groenbak gooit, dan kan de plant weer ergens anders tot bloei komen. Voorkom dat plantenresten en wortels in het water terechtkomen. Dat kan stroomafwaarts voor nieuwe planten zorgen en dat wil je juist voorkomen.

Handelsverbod

Om de verspreiding van de Japanse duizendknoop zo veel mogelijk te beperken is er sinds 1 januari 2022 een nationaal handelsverbod op de plant. Ook grond die besmet is mag je niet meer verhandelen. De Japanse duizendknoop werd ook gebruikt als woondecoratie of in boeketten. Daarbij werd de plant vaak niet op de juiste manier weggegooid, wat verspreiding in de hand werkt.

Waardedaling bouwkavels en vastgoed

In Engeland heeft de Japanse duizendknoop een grote financiële impact. Daar daalt namelijk de waarde van bouwkavels en vastgoed als de plant er groeit. Wel concludeerde het Engelse Parlement dat de regelgeving die wordt gehanteerd vrij streng is ten opzichte van andere plantensoorten.

Bron: WUR, kennisnetwerk Invasieve Exoten.