In 2025 valt Hemelvaartsdag op donderdag 29 mei. In 2024 viel deze feestdag op 9 mei en in 2023 op 18 mei. Het jaar ervoor was Hemelvaartsdag op 26 mei en het jaar daarvoor op 13 mei. Waarom wisselt dit door de jaren heen? En hoe wordt de datum van Hemelvaartsdag bepaald? Welk weer we dit jaar krijgen lees je in het meest uitgebreide weerbericht van Nederland.
Hemelvaartsdag wordt altijd op een donderdag gevierd en valt standaard op de veertigste dag vanaf Pasen. Eerste paasdag is dag één en Hemelvaartsdag is dag veertig. De vroegst mogelijke datum voor Hemelvaartsdag is 30 april en de laatst mogelijke is 3 juni. In 2025 valt paaszondag op 20 april (de eerste zondag na de eerste volle maan in de lente) en daarom is het op 29 mei Hemelvaartsdag.
In 2016 viel Hemelvaartsdag op 5 mei en daarmee vierden we tegelijkertijd Bevrijdingsdag. Ook in 2005 was dat het geval. De combinatie van Hemelvaartsdag en Bevrijdingsdag is een zeldzaamheid. De volgende keer dat het toevalligerwijs samenvalt is pas in 2157! Dat het nu twee keer in korte tijd achter elkaar gebeurde is bijzonder. In de periode 1945-2004 is het nooit voorgekomen.
Lees ook: Deze Hemelvaartsdagen verliepen het koudst en natst
Maanfase bepaalt christelijke feestdagen
De datum waarop Hemelvaartsdag wordt gevierd hangt af van de paasdatum. Die datum wordt bepaald door de maanfasen. De eerste zondag na de eerste volle maan in de lente is het namelijk Pasen. Belangrijke kanttekening hierbij is dat geen gebruik wordt gemaakt van de astronomische kalender, maar van een zogenaamde kerkelijke kalender. Hierbij wordt standaard 21 maart gehanteerd als de eerste dag waarop de lente begint.
Kerkelijke volle maan
In 2019 was het op donderdag 21 maart om 2:42 uur volle maan. Op basis van bovenstaand uitgangspunt had het op zondag 24 maart al eerste paasdag moeten zijn in plaats van 21 april en zou Hemelvaartsdag op 2 mei vallen. Waarom werd het dan toch 30 mei? Er wordt niet alleen gerekend met een kerkelijke kalender, maar ook met een kerkelijke definitie van volle maan. De kerkelijke volle maan wordt berekend aan de hand van een regel die zegt dat de data van de volle maan om de 19 jaar exact hetzelfde zijn, terwijl hier in werkelijkheid een paar uur afwijking in zit. In het jaar 325 zijn de data van Pasen volgens deze regel in de Juliaanse kalender vastgelegd. In 1573 heeft een correctie plaatsgevonden toen de Gregoriaanse kalender werd ingevoerd.
De kerkelijke volle maan viel daardoor dat jaar al in de avond van 20 maart en dat was nog in de kerkelijke winter. De eerste kerkelijke volle maan in de kerkelijke lente vond daarmee plaats op vrijdag 19 april. Daarom was het in 2019 op zondag 21 en maandag 22 april Pasen en vierden we op 30 mei Hemelvaartsdag.
Statistiek: kans op vrij warm weer groot
Doordat Hemelvaartsdag in 2025 laat in mei valt is de kans op vrij warm weer statistisch groot. Gebruikelijk is het in de tweede helft van mei 17 graden aan de kust tot bijna 21 graden in Brabant en Limburg. Ter vergelijking: op de vroegste mogelijke datum, 30 april, is de normale temperatuur 13 graden op de Wadden tot 17 in het zuidoosten.
Lees ook: Dit zijn de warmste en zonnigste Hemelvaartsdagen
Toch zegt de datum niet alles. In Nederland zijn we in deze tijd van het jaar sterk afhankelijk van de windrichting. Bij noorden- tot westenwinden is het vooral in de kustprovincies nog vrij fris, doordat de wind waait over het nog relatief koude water van de Noordzee. Bij zuiden- tot oostenwind kan het in het hele land flink opwarmen. De positie van hoge- en lagedrukgebieden bepaalt de windrichting en hoeveel neerslag er valt.
Meer Feestdagen-nieuws