In dit artikel keren we terug naar de start van november 1980. De winter sloeg vrijwel meteen toe, want in De Bilt is het nooit eerder in het najaar zo koud geweest als toen. Alle datum-kouderecords van 3 tot en met 8 november staan nog steeds. Ook viel er sneeuw met een flink sneeuwdek tot gevolg.
In 1980 hoefden winterliefhebbers niet lang te wachten op winterweer. Met een toenemende oostenwind werd steeds koudere lucht aangevoerd. Op de eerste novemberdag vroor het in een groot deel van het land al licht en in De Bilt daalde het kwik naar -0,8 graden.
De dagen daarna werd het steeds kouder. Op 2 november vroor het in de nacht licht tot matig met in Eelde een minimumtemperatuur van -5,7 graden. Overdag stond er een koude oostenwind en kwam de temperatuur maar net boven het vriespunt uit.
Vroegste ijsdag
Na een nacht met landinwaarts matige vorst met temperaturen van -5 tot lokaal -7 graden, steeg de temperatuur op 3 november 1980 slechts enkele graden. Met uitzondering van de kustgebieden bleef de temperatuur het hele etmaal onder nul en was sprake van een ijsdag. In De Bilt werd het niet warmer dan -0,9 graden en daarmee was het de vroegste ijsdag in De Bilt. In het oosten en zuiden van het land was het zelfs nog wat kouder. In Twente werd het niet warmer dan -2,4 graden.
Na de recordvroege ijsdag bleef het nog een aantal dagen zeer koud, maar tot een officiële ijsdag in De Bilt kwam het niet meer. Wel bleef het kwik in het oosten en zuidoosten ook op de vierde november nog onder nul. Tot en met 8 november bleef het kwik ruim onder de 5 graden en soms was het maar een paar tienden boven nul. Voor het gevoel deed het koud aan, want de oostenwind was duidelijk aanwezig.
Sneeuw op 6 en 7 november 1980
Op 6 november 1980 steeg de temperatuur in het noorden van het land naar 4 tot 7 graden, maar in het midden en zuiden lag het kwik een paar tienden boven nul. Bovendien viel er neerslag. In de ochtenduren viel vooral ten zuiden van de grote rivieren wat lichte sneeuw. In de middag begon het ook in Gelderland, Overijssel en delen van Drenthe te sneeuwen en in de avond sneeuwde het in Utrecht, Zuid-Holland en in een deel van Noord-Holland.
In de nacht ging het harder sneeuwen en de meeste sneeuw viel over het midden van het land in een strook van Haarlem via Amsterdam, Purmerend en Amstelveen via de Veluwe naar de Achterhoek en Twente. Rondom Amsterdam lag een flink pakket van 15 tot 20 centimeter en ook in Gelderland lag op veel plaatsen zo’n 20 centimeter sneeuw.
De maximumtemperatuur lag iets boven nul in de gebieden met de meeste sneeuw. Alleen in het zuiden en noorden was het 1 tot 3 graden boven nul.
De sneeuw bleef, door de enorme hoeveelheid, nog een paar dagen liggen. Op 8 november was het overal in het land 1 tot 3 graden en op 9 november dooide het alleen in het westen met temperaturen van 6 tot 8 graden. In het oosten was het nog slechts een paar graden boven nul. Ook op 10 november was het in het oosten nog maar iets boven nul, in het westen werd het 7 tot 9 graden. Vanaf 11 november liep de temperatuur overal verder op.
November 1980
De gemiddelde temperatuur in november 1980 is in De Bilt uitgekomen op 4,9 graden. Het toenmalige klimaatgemiddelde 1941-1970 was 5,7 graden. Tegenwoordig is het gemiddeld in november 7,3 graden. Daarmee was het weliswaar een koude maand, zeker volgens de huidige maatstaven, maar echt koud was de maand toen niet.
In november 1980 was het alleen in de eerste week van november koud, daarna werd het duidelijk zachter en van 15 tot en met 25 november 1980 was het in de middag 11 tot 15 graden en tijdens de nachten bleef het kwik boven nul. Aan het eind van de maand kwam het wel weer tot vorst en overdag was het weer vrij koud.
In totaal kwam het in De Bilt tot veertien vorstdagen met een minimumtemperatuur onder nul tegen (toen) zeven normaal. In twee nachten vroor het matig met een temperatuur onder de -5 graden tegen één normaal en op 3 november werd de vroegste ijsdag ooit genoteerd in De Bilt.
Meer Terugblik-nieuws