Vrijwel alle gletsjers in de wereld worden steeds kleiner. Dit is een duidelijk zichtbaar gevolg van klimaatverandering. Toch kunnen sommige gletsjers ook tijdelijk groeien door de klimaatverandering. Hoe dit kan leggen we uit in dit artikel.
Gletsjers komen verspreid over de wereld voor. De bekendste gletsjers van Europa vinden we in de Alpen en Noorwegen. Ook in de Himalaya, de Rocky Mountains (VS en Canada) en de Andes (Zuid-Amerika) zijn er talrijke gletsjers. Zelfs Afrika heeft enkele gletsjers, bijvoorbeeld op de Kilimanjaro (Tanzania).
Antarctica en Groenland hebben grote ijskappen (uitgestrekte ijsmassa’s die niet of nauwelijks bewegen), maar ook een flink aantal gletsjers.
Gaat klimaatverandering jou aan het hart? Kom dan in actie en word lid van Omroep Groen!
Wat is een gletsjer?
Een gletsjer is een ijsmassa op land die gevormd wordt door sneeuwval. Ze ontstaan op gebieden waar gemiddeld over een jaar meer sneeuw valt dan er wegsmelt. In de gletsjer verandert sneeuw, door de druk van het gewicht, in een korrelige ijsmassa en onderaan vormt een vloeibare, stroperige laag. Hierdoor bewegen gletsjers langzaam bergafwaarts, als extreem langzaam stromende rivieren.
Veel bekende gletsjers, zoals vrijwel alle gletsjers in de Alpen, zijn valleigletsjers. De ijsmassa wordt verzameld in een gletsjerbekken tussen de bergtoppen. Vervolgens stroomt het gletsjerijs in de vorm van een tong een vallei in.
Massabalans: groei of afname van een gletsjer
Of een gletsjer groeit of juist kleiner wordt hangt af van de massabalans. In het algemeen is de massabalans van een valleigletsjer in het gletsjerbekken positief (er valt meer sneeuw dan er smelt) en in de vallei negatief (er smelt meer dan er valt). Het totaal bepaalt of een gletsjer groeit of afneemt. Door de plek waar de gletsjer eindigt over lange tijd te monitoren is goed bij te houden hoe het gaat met de gletsjer.
De twee belangrijkste factoren voor de massabalans zijn temperatuur en neerslag. Bij een hogere temperatuur smelt de gletsjer sneller en als er meer sneeuw valt kan de gletsjer aangroeien.
Foto: AdobeStock / saiko3p
De invloed van klimaatverandering op gletsjers
In de afgelopen eeuw vertoont de temperatuur overal ter wereld een stijging, maar dit gaat niet overal even snel. Daarnaast zien we regionale verschillen in neerslag. Sommige gebieden worden droger, andere juist natter.
Gletsjers in gebieden waar de temperatuur stijgt en de neerslag niet noemenswaardig toeneemt zullen kleiner worden. Gletsjers in gebieden waar door klimaatverandering de neerslag toeneemt kunnen aangroeien. Dit geldt voor gletsjers die meer afhankelijk zijn van neerslag dan van temperatuur en dit zijn gletsjers met een groot gletsjerbekken en maar een kleine gletsjertong.
Wereldbeeld: gletsjers trekken terug
Veruit de meeste gletsjers in de wereld worden kleiner, zeker als je kijkt over een periode van meer dan tien jaar. Zo is de Rhônegletsjer (Zwitserland) in de afgelopen anderhalve eeuw circa 1300 meter korter geworden. Regionaal vertonen sommige gletsjers tijdelijke groei. Dit gaat doorgaans over tijdsperiodes korter dan tien jaar en deze gevallen worden vrijwel zonder uitzondering veroorzaakt door een paar opvallend sneeuwrijke winters.
Lees ook: smeltend ijs op Mont Blanc geeft geheimen prijs.
Hoofdfoto: AdobeStock / bennymarty
Meer Buitenland-nieuws