Op twee na warmste april in ruim 300 jaar!

Sinds het begin van de historische waarnemingen in 1706* was april maar twee keer warmer dan dit jaar. De gemiddelde temperatuur kwam in De Bilt uit op 12,2 graden tegen 9,2 graden normaal. In 2009 was het net zo warm en alleen 2007 en 2011 waren nog warmer met 13,1 graden. De volledige top-5 warmste aprilmaanden bestaat uit jaren vanaf 2007! Opmerkelijk is dat april maar liefst 7,5 graden warmer dan maart was, normaal is dit verschil amper 3 graden. In 1987 was dit verschil met 8,4 graden voor het laatst groter.

*In de 18e en 19e eeuw werd door het KNMI nog niet in De Bilt gemeten, maar in Zwanenburg (ten westen van Amsterdam) en Utrecht. De metingen begonnen in 1706 en vanaf 1901 wordt officieel gemeten in De Bilt. Die overlap maakte het mogelijk om één lange reeks te maken die nu ruim drie eeuwen omvat. De Zwanenburg-Utrecht-De Bilt reeks wordt internationaal gebruikt voor klimaatonderzoek. De metingen vóór 1901 zijn minder betrouwbaar en kunnen tot 0,4 graden afwijken. Omdat sinds 2007 sommige aprilmaanden zo extreem warm zijn verlopen (1 tot bijna 2 graden warmer dan het oude record uit 1794), kunnen we verder terug kijken dan 1901.

Na de koude maart met regelmatig winterweer, tapte het weer in april uit een heel ander vaatje. Toch begon de maand vrij koud. Eerste Paasdag werd het in De Bilt niet warmer dan 7,7 graden en daarmee was dit de koudste dag van de maand. De dagen daarna was het licht wisselvallig met frisse nachten. In De Bilt kwam het niet tot vorst. Normaal lukt dit wel vier keer. In het (noord)oosten vroor het 3 nachten tegen 6 normaal. Op 6 april werd op weerstation Twenthe met -2,9 graden de laagste temperatuur gemeten. Daarna kwam het nergens meer tot vorst en werd het snel warmer.

Drie weken na de winterkou al zomers lenteweer

Terwijl op 17 maart nog sneeuw viel en sprake was van een regionale ijsdag, werd exact drie weken later al de eerste officiële warme dag genoteerd. Het werd tevens de warmste 7 april ooit gemeten met 21,6 graden in De Bilt. In Arcen werd het zelfs 24,3 graden. Een dag later werden opnieuw warmterecords verbroken met respectievelijk 23,4 graden in De Bilt en 24,9 graden in Eindhoven! De warmte viel precies in het weekend en op de meeste plaatsen was het zonnig.

Eerste groeizaam lenteweer, daarna zomers warm

Tussen 9 en 16 april was het vrij warm en groeizaam lenteweer met geregeld zon en soms een bui, lokaal met onweer. Op 10 april trokken in de avond zware onweersbuien over het zuiden van het land. In Numansdorp en Strijen (Hoekse Waard) viel met 46 en 47 mm meer dan de normale maandsom van 44 mm.

Tussen 17 en 22 april leek het al zomer! De zon scheen uitbundig en tot 22 april bleef het overal droog. Op 18 april had Eindhoven de primeur om, drie weken eerder dan normaal, de eerste lokale zomerse dag van dit jaar te noteren. Op 16 oktober vorig jaar viel de laatste lokale zomerse dag. Daarmee was de periode zonder zomerse warmte niet eerder zo kort. Op 19 april werden warmterecords verpletterd en noteerden we de eerste officiële zomerse dag. In De Bilt werd het maar liefst 27,4 graden en Lelystad kwam op 29,6 graden uit. In Flevoland was dit een nieuw aprilrecord en ook in delen van Friesland en Zuid-Holland werden de warmterecords voor april aangescherpt. Sinds 1901 werd slechts op drie aprildagen ergens in het land een nog hogere temperatuur gemeten.

Temperatuurgrafiek-april-2018

Het extreem warme weer hield nog enkele dagen aan. Op 20 april mat weerstation Arcen in Noord-Limburg maar liefst 28,9 graden, een datum-warmterecord. Op 22 april kreeg De Bilt het vierde datum-warmterecord van april met 26,6 graden als maximum. Lelystad kwam op 27,9 graden uit. In de loop van de middag werd de warmte verdreven door enkele pittige regen- en onweersbuien. Vooral in de Achterhoek ging het goed tekeer. In Lievelde viel in korte tijd 25 mm en iets verderop in Meddo (bij Winterswijk) werd een zeer zware windstoot van 103 km/u gemeten. Ook viel op sommige plaatsen hagel van 2 cm.

Bijzonder veel (zomers) warme dagen

Het aantal warme dagen (maximumtemperatuur 20,0 graden of hoger) is in De Bilt op 9 uitgekomen. Dit is uitzonderlijk veel. Alleen in 1952, 2011 en 2007 telde de grasmaand meer warme dagen. In 2007 kwam het tot maar liefst 14 twintigplussers! Normaal telt april slechts 3 warme dagen. Op 3 dagen werd het zomers warm met tenminste 25 graden op de thermometer. Alleen in 2011 en 2007 waren er meer zomerse dagen met respectievelijk 4 en 7 dagen. Slechts ééns in de zes jaar komt het in De Bilt tot zomerse dagen in april.

Laatste week normale temperaturen en frisse wind | Natte maand door kletsnat slot

April eindigde met een wisselvallige week met normale temperaturen van 13-17 graden. Wel stond er soms veel wind, waardoor het fris aanvoelde. Er ontstonden buien, lokaal met hagel en een klap onweer. Koningsdag verliep op een enkele bui na overwegend droog. De laatste twee dagen verliepen erg buiig. Vooral in de nacht van 29 op 30 april trokken stevige regen- en onweersbuien over het land. Regionaal viel in twaalf uur tijd meer dan een maandsom neerslag. Normaal valt gemiddeld over het land 44 mm. De maandsom neerslag is gemiddeld over het land uitgekomen op 74 mm. Sinds 2001 was het niet zo nat in april.

In het westen van Noord-Brabant, het zuidoosten van Zuid-Holland, het oosten van Noord-Holland en het noorden van Groningen viel 100-120 mm regen. Strijen (Zuid-Holland) mat zelfs 132 mm en Oosterhout (Noord-Brabant) 131 mm.

Neerslaggrafiek-april-2018

Het aantal zonuren kwam rond normaal uit met gemiddeld over het land 181 uur tegen 178 uur normaal. Grote regionale verschillen waren er niet in het land. Tijdens de zomerse periode maakte de zon overuren. Ook in het recordwarme weekend van 6 en 7 april scheen de zon uitbundig. Het begin van de maand en het slot verliepen juist relatief somber.

Zonurengrafiek-april-2018

April warmt het snelst op | Temperatuurverschil maart-april zelden zo groot

Vanaf eind jaren 80 is de klimaatopwarming begonnen en april warmt harder op dan de andere maanden. Tussen 1971 en 2000 lag de gemiddelde apriltemperatuur op 8,3 graden. Tussen 1981 en 2010 is dit langjarig gemiddelde met bijna een graad gestegen! De complete top-5 warmste aprilmaanden sinds het begin van de historische waarnemingen in 1706 bestaat uit jaren vanaf 2007.

De rode lijn is het langjarig gemiddelde van de afgelopen 30 jaar. Lange tijd was de gemiddelde apriltemperatuur circa 8 graden. In 2010 was dit 9,2 graden en komende jaren wordt dit circa 10 graden. Vóór de klimaatverandering was 1794 lange tijd het warmst met 11,3 graden. Tegenwoordig is het vaak warmer.

Maart was een koude lentemaand met in De Bilt 4,7 graden. April verliep maar liefst 7,5 graden warmer. In 1987 was maart nog veel kouder dan dit jaar met 2,3 graden. April was met gemiddeld 10,7 graden in De Bilt 8,4 graden warmer. Een record is dat niet. Na de koudste maart ooit gemeten met -2,3 graden in 1845, verliep april 10,4 graden warmer.

Foto: Johnny Willemsen