2020 is nog niet voorbij, maar nu al lijkt het erop dat dit jaar weleens de warmste ooit gemeten kan worden. Een tweede plek in de ranglijst van warmste jaren is vrijwel zeker en ook de kans op een eerste plaats is groot. Het huidige record in De Bilt staat op 11,7 graden en stamt uit 2014. Ook qua zonuren gooit 2020 hoge ogen. Naar verwachting komt het totaal aantal zonuren op ruim 2000 uit en dat is goed voor een derde plek.
De gemiddelde temperatuur in De Bilt van 1 januari tot en met 20 november bedraagt op dit moment 12,5 graden. Deze waarde zal nog dalen omdat ons eind november en in december normaal kouder weer te wachten staat. Waarschijnlijk komt de gemiddelde jaartemperatuur op het hoofdstation tussen 11,5 en 11,8 graden uit. Bij die eerste waarde gaan we uit van een scenario waarbij december normaal verloopt. De verwachting is echter dat december twee graden warmer wordt dan gebruikelijk en dan kom je op 11,8 graden uit. Dat zou een record betekenen en maakt 2020 het warmste jaar ooit gemeten.
Afwijking van de maximumtemperatuur in De Bilt ten opzichte van normaal. Er waren veel meer dagen warmer dan gebruikelijk dan kouder.
Veel dagen warmer dan normaal
Dat 2020 zo zacht verloopt heeft grotendeels te maken met aanhoudend hoge temperaturen voor de tijd van het jaar. Maar liefst 208 dagen verliepen zachter dan normaal en slechts op 115 dagen was de maximumtemperatuur normaal of lager dan gebruikelijk. De dag met de grootste afwijking was 8 april. Met 24,5 graden was het die dag 12,4 graden warmer dan gebruikelijk voor begin april. De koudste dag ten opzichte van het gemiddelde was 13 mei. In De Bilt werd het toen 12 graden: 5,2 graden kouder dan normaal.
Het valt dus op dat we veel meer te zachte dagen hebben gehad. Bovendien was de afwijking ten opzichte van het gemiddelde op te zachte dagen veel groter dan op te koude dagen. De normaal is gebaseerd op de periode 1981-2010. Dat het kwik vaker bovengemiddeld is komt door de opwarming van het klimaat. Hierdoor is bijvoorbeeld de zomer sinds halverwege vorige eeuw al 1,3 graden opgewarmd.
Gemiddelde temperatuur per maand in De Bilt. De waarden van november en december zijn de verwachte waarden.
Bijna geen koude maanden
Dat het kwik op veel dagen hoger dan normaal was is ook goed terug te zien de gemiddelde maandtemperaturen. Tot november verliepen acht van de tien maanden zachter dan gebruikelijk. Alleen in juli lag de gemiddelde temperatuur beneden normaal. Mei verliep met 13,1 graden in De Bilt qua gemiddelde volstrekt normaal. November wordt met zekerheid een te zachte maand, want naar verwachting komt de gemiddelde temperatuur uit op 9,4 graden tegenover de gebruikelijke 6,7 graden. Ook de maandverwachting van december laat overwegend zacht weer zien. Daarmee kan het totaal aantal te zachte maanden dit jaar op tien uitkomen.
2020: bijna geen vorst in de winter, zomer gekenmerkt door hitte
Winterliefhebbers kwamen er in 2020 tot dusver bekaaid vanaf. In De Bilt heeft het geen enkele keer matig gevroren met minima beneden -5 graden. Dat is al 670 dagen niet meer het geval geweest en dat is een record. Een ijsdag waarop het de hele dag vriest hebben we niet gehad en met 20 tegenover de gebruikelijke 58 dagen heeft het überhaupt nauwelijks gevroren in De Bilt. Zelfs op de koudste plekken van ons land was vorst haast een zeldzaamheid. Zo was het in Twente slechts één keer kouder dan -5 graden en op 31 dagen vroor het licht. Normaal is dat aantal dagen in een heel jaar meer dan het dubbele!
Foto: Jolanda Bakker
Waar koud weer ontbrak, grossierde 2020 in warmte. Al 275 dagen kwam het kwik op of boven 10 graden uit. Het record van het grootste aantal dagen met dubbele cijfers komt daarmee in zicht. Dat staat namelijk op 285 en dateert uit 2002. De kans is groot dat we dit record (ruim) gaan breken. Overigens was dit jaar al sprake van een recordlange reeks dagen in de dubbele cijfers en kwam het kwik in De Bilt recordlaat in het najaar pas beneden 10 graden.
Het aantal tropische dagen met temperaturen van 30 graden in De Bilt bedraagt twaalf tegenover vier normaal. Dat is goed voor een derde plaats in de ranglijst met meeste tropische dagen op het hoofdstation. Een groot deel van die 30-plussers komt op het conto van augustus. Toen werd het in De Bilt op maar liefst acht achtereenvolgende dagen tropisch warm, een record! Ook het aantal zomerse dagen was groot met 32 tegenover de gebruikelijke 26. Warm met 20 graden of meer was het op 110 dagen, een vierde plaats en slechts de elfde keer sinds het begin van de metingen in 1901 dat de magische grens van 100 is overschreden.
Kenmerkend voor 2020: groot aantal warmterecords
2020 telde tot dusver dertien datum-warmterecords voor de maximumtemperatuur in De Bilt. Daar staat geen enkel kouderecord voor de hoogste dagwaarde tegenover. Wel werd op 14 en 15 mei een datum-kouderecord voor de minimumtemperatuur gemeten. Het werd toen respectievelijk -1,0 en -1,2 graden op het hoofdstation.
Bijzonder: dit jaar werd in twee maanden het all-time maandrecord gebroken. Op 15 september was dat het geval met het absolute hitterecord van de maand september en 2 november was de warmste novemberdag ooit gemeten.
Aantal zonuren per maand gemiddeld over Nederland. De waarden van november en december zijn gebaseerd op de verwachting.
Zon scheen veelvuldig in warmste jaar 2020
Dit jaar was niet alleen een jaar van warmte, ook de zon maakte overuren. Nu al staat het totaal aantal zonuren gemiddeld over Nederland op ruim 1950 uur. In een normaal jaar zijn dat er 1639. Wanneer de rest van november en de maand december normaal verlopen qua aantal zonuren komen we uit op ongeveer 2020 uur. Dat is goed voor een derde plaats van zonnigste jaren. Die derde plek is overigens vrij zeker, want de huidige nummer drie, 2019, telt 1965 zonuren. Zelfs wanneer de rest van het jaar zeer somber verloopt gaan we daar ruimschoots overheen. Een tweede of eerste plaats zit er waarschijnlijk niet in. In 2018 scheen de zon namelijk 2089 uur en in het recordjaar 2003 was dat afgerond 2100 uur.
Aan de kust is het normaal zonniger dan in het binnenland en dat zien we ook dit jaar. In Vlissingen scheen de zon tot vandaag ruim 2100 uur en dat zijn ongeveer 200 zonuren meer dan in bijvoorbeeld Twente. Dat is een iets groter verschil dan normaal. In het oosten telt een heel jaar gemiddeld 1547 zonuren en in het zuidwesten bedraagt dat aantal 1733.
Dat 2020 zo zonnig is heeft grotendeels te maken met de lente. Die was namelijk de zonnigste ooit gemeten met maar liefst 805 uur zon.
Hoofdfoto: Ben Saanen
Meer Weeroverzichten-nieuws