Met een gemiddelde temperatuur van 11,6 graden tegen 11,2 graden normaal was de herfst zacht. Het was ook nat met gemiddeld 273 mm tegen 249 normaal en gemiddeld over het land scheen de zon 377 uur tegen 358 normaal.
De laatste jaren verliep de herfst ook duidelijk warmer dan normaal. De gehele top-10 bestaat uit jaren van deze eeuw en bovenaan staat de herfst van 2006 met 13,6 graden. Vorig jaar was het gemiddeld 12,8 graden en dat was goed voor een tweede plaats. Dit jaar was de herfst niet extreem warm. Met een gemiddelde herfsttemperatuur van 11,6 graden staat de herfst van dit jaar op een elfde plaats in de lijst met warmste herfsten sinds 1901.
Volgens de lopende klimaatnormaal 1994-2023 is de gemiddelde herfsttemperatuur 11,2 graden. In de periode 1991-2020 was dit nog 10,9 graden. Het hoge gemiddelde komt dit jaar door zowel een warme september- als een warme oktobermaand. September had een gemiddelde temperatuur van 15,8 graden tegen 14,7 normaal en oktober noteerde 12,1 graden tegen 10,9 normaal.
November kende een koudere periode en had een hele gebruikelijk maandtemperatuur. De gemiddelde novembertemperatuur komt uit op een gebruikelijk gemiddelde van 7,0 graden.
Lees ook: Dit weer is normaal in de herfst
Warme en koudere fases wisselden elkaar af
De temperatuur ging deze herfst alle kanten op. Op de eerste dag van de meteorologische herfst kwam het direct tot een datum-warmterecord en werd het bijna tropisch warm in De Bilt met 29,8 graden. In het zuiden noteerde Maastricht 32,3 en Arcen 31,4 graden. Ook op 2 september was het regionaal tropisch en het warme weer hield aan tot en met 9 september met regelmatig temperaturen van 25 graden en meer.
Vanaf 10 september werd duidelijk koudere lucht aangevoerd. Op 11 en 12 september werd het niet warmer dan 15 graden en in Woensdrecht was het op 12 september slechts 13,8 graden. Op 13 september daalde de temperatuur voor het eerst na de zomer aan de grond tot onder nul met in Twente -0,3 graden. Op 15 oktober kwam het voor het eerst regionaal tot vorst op normale hoogte.
Temperaturen onder 15 graden
De dagen daarna ging de temperatuur weer omhoog en van 17 tot en met 23 september steeg het kwik naar 20 graden en meer. Tijdens de laatste week van september, maar ook tijdens de eerste dagen van oktober was het fris voor de tijd van het jaar. Dagenlang lag de temperatuur rond 15 graden en op 27 september bleef de temperatuur in De Bilt voor het eerst sinds 3 mei onder de 15 graden.
Op 7 en 8 oktober werd het vervolgens weer zeer zacht met in De Bilt respectievelijk 18,8 en 18,2 graden. In het zuidoosten en oosten werd het bijna 20 graden. Daarna koelde het weer af. Op 11 oktober lag de temperatuur voor het eerst sinds 26 april in heel het land onder 15 graden en ook de dagen daarna werd de 15 graden niet gehaald.
Warm slot van oktober
Van 16 tot en met 18 oktober kwam het weer tot temperaturen van 20 graden en meer. Op 16 oktober noteerde De Bilt 20,4 en een dag later 20,0 graden. Op 25 en 26 oktober was het bijzonder zacht voor de tijd van het jaar en dat leverde op 25 oktober een datum-warmterecord op. In De Bilt werd het 18,8 graden. Ook het record over alle stations is die dag gebroken. Dat record stond op 19,7 graden en Westdorpe noteerde 20,3 graden. In Woensdrecht en Eindhoven werd het 20,2 graden en in Voorschoten 20,0 graden.
Op 26 oktober kwam het bijna tot een landelijk warmterecord. In Maastricht werd het 23,0 graden. Het record voor 26 oktober stond op 23,3 graden.
Koudere fase in november
Ook in november ging het kwik alle kanten op. De eerste dagen waren zacht met temperaturen tussen 10 en 15 graden, daarna was het een aantal dagen vrij koud met waarden onder de 10 graden. Op 6 november bleef de temperatuur in De Bilt voor het eerst sinds 17 april onder de 10 graden. Twee dagen later, op 8 november, bleef de temperatuur in het hele land onder de 10 graden.
Vanaf 10 november liep de temperatuur weer op en was het op veel plaatsen weer 10 graden en meer. Sinds 18 november stroomde koude lucht over het land uit en op 19 november leverde dat de eerste sneeuwvlokken en het eerste regionale sneeuwdekje op. In deze koudere fase werd ook de eerste officiële vorstdag genoteerd. Op 21 november daalde de temperatuur in De Bilt in de avond tot onder nul.
Van een witte wereld naar extreem zacht
Op 21 november kwam het in de noordelijke helft van het land tot sneeuwbuien en vooral in Groningen viel regionaal 5 tot 10 cm sneeuw. Daarvoor gold een code oranje. Na een avond en nacht met sneeuwbuien werden vrijdagochtend 22 november ook Gelderland en Overijssel wakker in een witte wereld.
Na deze koudere en winterse fase ging de temperatuur rap omhoog en dat leverde zondag 24 november een datum-warmterecord op. Sterker nog: het was niet eerder zo laat in het jaar zo warm als die dag. In het Limburgse Ell werd het maar liefst 19,1 graden. Tijdens de slotdagen van november ging de temperatuur weer omlaag en was het onstuimig met op 27 november nog een noordwesterstorm.
Meer warme en zomerse dagen, minder vorstdagen
Het aantal warme dagen, met een maximumtemperatuur van 20 graden en meer, is uitgekomen op achttien tegen veertien normaal. Op vijf dagen werd het zomers warm met 25 graden en meer tegen twee normaal. Tropische dagen werden in De Bilt niet genoteerd. Het aantal vorstdagen, met een minimumtemperatuur onder het vriespunt, was in De Bilt één tegen zes normaal. Tot matige vorst, met een minimumtemperatuur onder -5 graden, is het deze herfst niet gekomen. De laagste temperatuur werd op 21 november genoteerd in Eindhoven. Het koelde af naar -3,7 graden.
Iets te nat
Met gemiddeld over het land 273 mm tegen 249 normaal was de herfst natter dan normaal. September was met 107 mm tegen 78 mm normaal duidelijk te nat. Het natst was het toen in de kustgebieden, maar ook in een brede strook over het midden van het land. Op meerdere plaatsen viel meer dan 150 mm.
Oktober was een droge maand met 67 mm tegen 86 normaal. Het natst was het in het noordwestelijk kustgebied, de Achterhoek en in het zuiden van Limburg. November was uiteindelijk weer te nat met 98 mm tegen 84 normaal. Lange tijd zag het ernaar uit dat november een droge maand zou zijn, maar in de tweede helft van de maand viel een normale maandsom.
Op 22 oktober werd de normale jaarsom van 865 mm al bereikt en met deze natte novembermaand staat de neerslagteller inmiddels op 971 mm. Met in december een normale neerslaghoeveelheid kan dit jaar uitkomen op meer dan 1000 mm. Het zou pas de vijfde keer zijn sinds de metingen begonnen dat er meer dan 1000 mm valt in een jaar. Het jaar 2023 was het natst met 1151 mm, gevolgd door 1998, 1966 en 2001. Nu zouden we dus twee extreem natte jaren op rij met meer dan 1000 mm beleven. Dat is een unicum!
Zonnige herfst
Met 377 zonuren tegen 358 normaal was de herfst zonnig. September en oktober waren zonnig, november was iets te somber. De minste zonuren waren voor het zuiden met 335-350 uur, in het midden scheen de zon ongeveer 370 uur en in het noorden 385 uur. Het zonnigst was het in het noordwesten met iets meer dan 400 zonuren.
In september scheen de zon 182 uur tegen 164 normaal. Oktober noteerde 128 zonuren tegen 123 normaal en in november scheen de zon gemiddeld over het land 66 uur tegen 72 normaal.
Twee herfststormen
De herfst noteerde twee stormen. Op 27 september stormde het in IJmuiden meerdere uren achtereen. Het was de vijfde storm van 2024 en kreeg de naam Aitor. Op 27 november kwam het opnieuw tot storm. Deze storm kreeg de naam Conall en hield vooral huis in het noordwesten van het land. Daarvoor gold voor de noordelijke provincies code oranje. Op Vlieland was de storm zwaar met windkracht 10.
Vorig jaar kwam het tot drie herfststormen. Zowel op 19 september, 2 november en 24 november 2023 kwam het tot storm. In 2022 en in 2021 kwam het nergens in de herfst tot storm. In 2020 werd ook één storm genoteerd en wel op 25 september. Dat was toen de eerste herfststorm sinds 2017.
Meer Weeroverzichten-nieuws