Het klimaat op aarde is in hoog tempo aan het veranderen, maar de snelheid waarop dat gebeurt verschilt flink per gebied. De Noordpool warmt veel sneller op dan de rest van de wereld en dat heeft grote gevolgen. Hoe komt dat eigenlijk en waarom zijn de ijskappen cruciaal voor het klimaat in de rest van de wereld?
Regio’s boven de poolcirkel warmen veel sneller op dan gebieden rond de evenaar of op onze breedtegraad. Wanneer het lukt om de toename van de gemiddelde wereldtemperatuur te beperken tot 2 graden, zoals is afgesproken in het Parijsakkoord, warmt de Noordpool alsnog met 4 graden op. De oorzaak hiervan is de afname van het ijsoppervlak.
IJs weerkaatst zonlicht uitstekend en dat heeft een verkoelend effect. Zeewater is vrij donker van kleur en absorbeert juist zonlicht. Een kleinere ijsbedekking leidt dus tot een sterkere opwarming van het zeewater, nog sneller smelten van het zeeijs en daardoor nog meer opwarming. Datzelfde principe geldt voor het smelten van de ijskappen, zoals op Groenland. Het ijs verdwijnt, het land warmt sneller op en die warmte wordt afgegeven aan de lucht.
Foto: AFP
Dat het verschil in opwarming met de Evenaar zo groot is, komt doordat in de tropen en woestijnen uiteraard geen ijskappen te vinden zijn. Het landoppervlak blijft hetzelfde en de opwarming is puur afhankelijk van de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer. Wel kan de mens direct en indirect extra opwarming veroorzaken. Met het kappen of platbranden van tropische bossen stijgt de temperatuur in die gebieden. Een kale bodem of zelfs beplante akker zet veel meer zonne-energie om in warmte dan een bos, met een hogere temperatuur als gevolg.
Gevolgen van het verdwijnen van de ijskappen
Het verdwijnen van de ijskappen leidt niet alleen tot een sterke opwarming van het poolgebied. De gevolgen zijn veel groter dan dat. Belangrijk hierbij is het zogenaamde permafrost; de permanent bevroren bodem die grote delen van bijvoorbeeld Siberië en Canada beslaat. Wanneer permafrost smelt komen namelijk grote hoeveelheden methaan vrij. Dit broeikasgas is maar liefst 104 keer krachtiger dan CO2! Het gevolg is een nog snellere opwarming van het klimaat en een opwarming die mogelijk onomkeerbaar is.
Foto: AFP
Geen winter meer in Nederland
Dat de Noordpool sneller opwarmt dan de Evenaar heeft gevolgen voor het weer bij ons. Wanneer de wind uit het noordoosten komt en lucht vanuit het poolgebied naar Nederland blaast, is het bij lange na niet meer zo koud als vroeger. De aangevoerde lucht komt namelijk uit een veel zachter Scandinavië of Rusland. De winter verandert daardoor in een maandenlange herfst.
Lees ons weerbericht voor het actuele weer.
Foto: AFP (hoofdfoto)
Bekijk alle nieuwsberichten