2009: dertiende warme jaar op rij

Het jaar 2009 gaat de boeken in als het 13e jaar op rij dat warmer dan normaal is verlopen. Hieruit wordt duidelijk dat de mondiale klimaatverandering de afgelopen 10 jaar zijn stempel heeft gedrukt op het Nederlandse weer.

Ondanks warm jaar, toch veel ijsplezier

2009 begon nog koud. Januari was de allerkoudste maand sinds de Elfstedenwinter van 1997. In De Bilt werd een maandgemiddelde van 0,8 graden tegen 2,8 graden normaal waargenomen. De kou hield zich vooral op in het zuidoosten van het land. In Ell werd tijdens een heldere nacht boven een dik sneeuwdek de landelijk laagste temperatuur van het jaar gemeten van -20,8. De kou leverde vooral in het midden en zuiden van het land een vrij langdurige periode met ijsplezier op.

Warm vervolg

Aan de toon die in januari werd ingezet, is in de daaropvolgende 10 maanden geen gehoor gegeven. Februari t/m november 2009 verliepen allemaal warmer dan normaal. Enkele opmerkelijke feitjes op een rij:

• Gemiddelde temperatuur april 12,2 graden tegen 8,3 normaal
• April was hiermee de op één na zachtste aprilmaand sinds 1706
• De lente als geheel was de op één na zachtste in ruim een eeuw
• De zomer verliep voor de 9e keer op rij warm
• Herfst 2009 op 3e plaats in ranglijst zachtste sinds 1901
• November 2009 op één na zachtste slachtmaand in ruim drie eeuwen

Warme zomer?!

In de feitjes hierboven las u over de 9e warme zomer op rij. Toch zullen weinigen de zomer van 2009 blijvend herinneren. Het weerbeeld was nogal grillig, waardoor langdurige warme en fraaie periodes ontbraken. Het kwam dan ook niet tot een hittegolf. In de Bilt werd slechts 1 tropische dag genoteerd (20 augustus) – dat zijn er 2 minder dan normaal. Op dezelfde dag werd in het Limburgse Ell met 37,0 graden de landelijk hoogste temperatuur van het jaar gemeten.

Koud uiteinde

De eerste helft van december gaf nog een vervolg aan het extreem zachte weer van november. Halverwege de maand stroomde, rondom een groot hogedrukgebied boven Scandinavië , koude lucht ons land binnen. Hierdoor verliep de rest van de maand vrij koud. De gemiddelde temperatuur in december kwam uit op 2,2 graden tegen 4,0 normaal. December leverde ook veel sneeuw op. 17 en 18 december viel vooral in een strook van de kop van Noord-Holland naar Groningen in totaal 10 tot ruim 30 cm sneeuw. Op 20 december viel er 10-20 centimeter sneeuw in het midden en zuiden van het land. In het noorden was het sneeuwdek lokaal opgelopen tot 40 cm. De vele sneeuw zorgde niet alleen voor veel hinder voor het verkeer en openbaar vervoer, maar ook voor de eerste officiële Witte Kerst sinds 1981. In De Bilt lag er namelijk op de ochtend van beide kerstdagen, ondanks forse dooi en regenval, nog een gesloten sneeuwdek. Na de kerstdagen keerde de kou snel terug.

In De Bilt werden geteld:

Jaar 2009

Zeer zonnig

Gemiddeld over het land scheen de zon 1888 uren tegen 1550 normaal. De meeste zon werd in het Waddengebied en in Zeeland waargenomen. Vlissingen noteerde 2032 zonuren, De Kooy 2031 – dit betekent voor Den Helder een 2e plaats in de rij van zonnigste jaren sinds 1908 en in Vlissingen een derde plaats sinds 1907. De minste zon werd gemeten in Arcen met 1659 uren zon. De maanden januari en april hebben de grootste bijdrage geleverd aan dit zeer zonnige jaar.

Vrij droog

Tot slot bespreken we de neerslag van 2009. Het jaar verliep vrij droog met gemiddeld over het land 738 mm tegen 797 mm normaal. Het droogst was het in De Kooy met slechts 623 mm neerslag. In Westdorpe werd met 832 mm de meeste neerslag afgetapt. De zware buien die tijdens de nacht van 25 op 26 mei over het land trokken, zullen veel mensen zich nog herinneren. De buien gingen gepaard met actief onweer – 69000 ontladingen werden geregistreerd. Verder werd er in het zuidwesten van het land hagel waargenomen met doorsnedes van maximaal 5 cm (Woensdrecht). De hagel leidde tot veel schade aan auto’s en tuinmeubels.