2010: Koudste jaar sinds 1996

We hebben een historisch weerjaar achter de rug. Het jaar 2010 zal herinnerd worden als het eerste jaar dat , na een periode van 13 warme jaren, als koud de boeken inging. Het koude jaar zal vooral herinnerd worden aan de overlast door het winterweer in januari, de koele en natte augustus en de vroege winterinval aan het einde van november. Verder was het ook een zeer zonnig jaar, met gemiddeld over het land de normale hoeveelheid neerslag. Eerst wat korte feitjes over temperatuur, zon en neerslag op een rij:

• De gemiddelde jaartemperatuur in De Bilt bedraagt 9,1 graden tegen 9,8 normaal
• In grote delen van Europa was 2010 koud, maar gemiddeld over de wereld is 2010 op basis van de GISS-meetreeks van de NASA het warmste jaar ooit geworden, samen met 2005!
• Gemiddeld over het land viel 801 mm neerslag tegen 797 mm normaal.
• Rotterdam was met 907 mm het natst, Ell met 708 mm het droogst.
• Gemiddeld over het land scheen de zon 1772 uren tegen 1550 normaal.
• De meeste zon was voor de kustprovincies, met als meeste 1900 uren in Stavoren.
• In het zuidoosten zag men vaker bewolking, in Maastricht scheen de zon slechts 1626 uren.

In de Bilt kwamen voor:

Jaar 2010

Tussen haakjes staan de langjarige gemiddelden over 1971-2000.

Koude en sneeuwrijke start

2010 begon koud en vooral sneeuwrijk. De winter van 2009/2010 was de koudste in 14 jaar. Koud was het vooral in januari 2010. Deze maand eindigde dan ook met een gemiddelde temperatuur van -0,5 graden tegen 2,8 normaal. Het was voor het eerst sinds januari 1997 dat een maand in Nederland een negatieve gemiddelde temperatuur bereikte. Verder was vooral de sneeuw opvallend. Tijdens de winter van 2009/2010 werden 42 dagen met een sneeuwdek ergens in Nederland waargenomen – normaal zijn dit er 13. Sinds 1979 waren er niet meer zoveel sneeuwdekdagen geregistreerd. De automobilisten en reizigers in het openbaar vervoer hebben het geweten – urenlange files en vertragingen waren bijna dagelijkse praktijk in januari. De vele strooiacties, die sinds half december 2009 haast geen dag werden overgeslagen, eisten eind januari ook hun tol, het strooizout van gemeente en provincie raakte op. Ook op sommige snelwegen werd in de meest kritieke periode alleen de rechterbaan nog maar gestrooid. De winterkou maakte in januari voor sommige mensen ook het dagelijkse werk moeilijk.

Winter hardnekkig

Eind januari is de winter gaan kwakkelen, en de eerste week van februari verliep met normale temperaturen. Bovendien was het onder invloed van depressies erg wisselvallig. Het bleek echter een korte zachtere episode te zijn, want tot aan de 16e februari kreeg een hogedrukgebied ten noordwesten van Nederland het voor het zeggen. Hierdoor keerde vorst terug, met overdag lichte en in de nachten matige tot strenge vorst. Pas na 16 februari werd het weer wisselvalliger, met temperaturen die geleidelijk opliepen tot boven de normale waarde voor de tijd van het jaar.

Lente begint goed

De meteorologische lente begon goed. De eerste decade van maart verliep nog wel erg koud, met temperaturen ruim beneden de normale waarden voor de tijd van het jaar. Toch kwam er daarna snel een einde aan een hardnekkige en sneeuwrijke winter. De gladheidperikelen werden uit het geheugen gewist door een zacht slot van maart en een droge, zeer zonnige en zachte april. De lente was snel geboren, maar kreeg een koel einde in de maand mei. De gemiddelde temperatuur in De Bilt bedroeg 10,5 graden, tegen 12,7 normaal. Sinds 1991 was mei niet meer zo koud verlopen.

Zomer krachtig van start, nat ten einde

De angst voor een koude zomer die bij veel mensen groeide gedurende de meimaand, verdween in juni geleidelijk- de maand verliep warm met 16,4 graden tegen 15,2 normaal. Vanaf de 22e was het volop zomer, met dagelijks veel zon. Ook in juli was het volop zomer – vooral in het begin was het daarbij ook droog en zonnig en leken we begonnen te zijn aan een historisch mooie zomer. De gemiddelde temperatuur was 19,9 graden tegen 17,4 normaal – dit betekent de 5e plaats in de rij van warmste julimaanden sinds 1901. De hoogste temperatuur van het jaar werd dan ook in juli gemeten – 9 juli werd het in Arcen 36,2 graden. Tot een hittegolf kwam het ook dit jaar niet, doordat de zomer als een nachtkaars uitging – dit betekent het 4e jaar op rij zonder hittegolf. Vanaf de 2e decade van juli was de wisselvalligheid wel flink toegenomen. Van tijd tot tijd trokken stevige buiencomplexen over, waarbij op 14 juli op een camping in Veldhuizen een dode viel als gevolg van zware windstoten. Op maarliefst 17 dagen in juli werd er onweer waargenomen. In augustus deed de neerslag pas echt van zich spreken. Vanaf de oceaan werden regelmatig met grote snelheid gebieden met bewolking en veel neerslag aangevoerd. Augustus was met 170 mm, tegen 62 mm normaal de op één na natste maand sinds 1901. Voor de natste augustusmaand hoeven we niet ver terug te gaan: 2006. Op 26 augustus 2010 viel in een brede strook over het midden van het land 80 tot bijna 140 mm neerslag – in Lievelde werd 138 mm in een etmaal afgetapt. Dit veroorzaakte op uitgebreide schaal wateroverlast. Uiteindelijk eindigde de zomer als geheel warmer dan normaal.

Weinig bijzondere herfst?

Met 9,9 graden tegen 10,2 graden normaal verliep de herfst net iets te koud. Verder viel de normale hoeveelheid neerslag en scheen de zon ook zoals we het gewend zijn. Toch gebeurden er 2 noemenswaardige dingen. Rond 13 november regende het langdurig en stevig door. De meest neerslag trok over het zuidoosten van het land. In Limburg viel er toen lokaal 90-100 mm neerslag, met modderstromen in de heuvels tot gevolg. Aan het einde van de herfst viel de winter al binnen. De temperatuur dook snel naar beneden en aan het einde van de maand bleef het op veel plaatsen ook overdag vriezen.

Koning Winter regeert

In december zat Koning Winter stevig op de troon. December verliep zeer koud en sneeuwrijk, met in De Bilt een gemiddelde temperatuur van -1,1 graden tegen +4,0 normaal. Hiermee was het de koudste december in ruim 40 jaar. De landelijk laagste temperatuur werd dit jaar op 20 december gemeten in Lelystad. Door de lage temperaturen viel de neerslag vaak in de vorm van sneeuw – er lag op 29 dagen in december altijd ergens in Nederland wel wat sneeuw. Als het niet sneeuwde was er vaak ’s nachts en ’s ochtends vroeg toch nog hinder voor het verkeer door opvriezing van natte wegen of door ijzel. De gladheidbestrijders eindigden het jaar dus zoals we het begonnen waren… met tekorten aan strooizout.