April 2011: warmer dan ooit, zeer droog en zeer zonnig

Vier jaar na dato is het extreme warmterecord uit 2007 alweer uit de boeken geveegd, zij het met een smalle marge. Het droogterecord uit april 2007 is niet geëvenaard, er viel toen namelijk in het geheel geen neerslag. Dit jaar was er nog wel sprake van enkele losse buien, maar dit voorkwam niet dat de droogte grote vormen aan zou nemen.

Warme dagen aaneengeregenDe maandgemiddelde temperatuur van 13,1 graden tegen 9,2 normaal  geeft aan dat we deze maand met uitzonderlijke warmte te maken hadden.  Standvastige hogedrukgebieden zorgden ervoor dat serieuze buien en regengebieden ons de hele maand niet konden bereiken. Dankzij het zonnige weer en de aanvoer van warme continentale lucht werd er deze maand geen enkele koele dag waargenomen. De eerste warme dag van het jaar, waarbij de maximumtemperatuur 20,0 of hoger is) werd genoteerd op 2 april. In de Bilt werd het die dag 23,2 graden. In totaal werden er dit jaar 13 warme dagen geteld, waarvan er 4 zelfs zomers verliepen. De eerste zomerse dag werd genoteerd op 21 april. Met een zuidoostelijke stroming werd in die periode voortdurend warme lucht aangevoerd, waarbij de temperatuur regelmatig 5 tot 10 graden boven de normaal lag. Op 22, 23 en 24 april werd het in De Bilt zelfs ruim 26 graden. Het Zeeuwse Westdorpe spande deze maand de kroon, met maarliefst 7 zomerse dagen op rij. In deze warme periode vielen ook de Paasdagen, waardoor de Eerste Paasdag als recordwarm de boeken in gaat.

Droogte nam in rap tempo toeHet warme weer ging ook gepaard met veel zonneschijn en weinig neerslag. Deze combinatie zorgde ervoor dat de droogte hand over hand toenam. Gemiddeld over het land viel er deze maand slechts 11 mm tegen 44 normaal. De altijd al vrij droge aprilmaand verliep dit jaar dus zeer droog. Het KNMI-station Twenthe wist nog wel 30 mm op te vangen, dankzij een aantal lokale buien aan het einde van de maand die vrij stevig uitpakten. De Koninginnedag verliep echter weer droog en zonnig. Nadat het ook in maart al zeer droog was geweest konden de problemen niet uitblijven. Gemiddeld over het land was er aan het einde van de maand sprake van een neerslagtekort van 100 mm. Het neerslagtekort is het verschil tussen de neerslag en de verdamping. Doordat het vaak zonnig en warm was verdampte er al snel 4-5 mm per dag, terwijl er nauwelijks neerslag viel. In het neerslagtekort is maart overigens niet meegenomen, omdat deze maand niet tot het groeiseizoen behoort. Het is uitzonderlijk dat er al zo vroeg in het jaar zulke neerslagtekorten zijn. Alleen in 2007 was er sprake van een nog groter neerslagtekort, maar toen viel er in maart nog de normale hoeveelheid neerslag.

kleischeuren

Droogte leidt tot scheuren in de kleigrond (Foto: Jannes Wiersema uit Roodeschool)

2007 en 2011 uitzonderlijke jarenDe droogte van 2011 valt dus goed te vergelijken met die in 2007. Het is de vraag of dit zo blijft. In mei 2007 volgde er namelijk een overgang naar een weertype met stevige regen- en onweersbuien. Ook de maanden daarna verliepen nat voor de tijd van het jaar, waardoor eind juli het gehele neerslagtekort was verdwenen. Dit jaar ziet het ernaar uit dat de komende maanden wel een omslag plaatsvindt naar normale neerslaghoeveelheden, maar niet naar extreem grote hoeveelheden. Wie weet zijn lenterecords wel haalbaar? Het neerslagtekort zal de komende tijd dan ook zeker niet oplossen, al kan een buiiger weertype wel voor een stabilisatie van het tekort zorgen. Het droge weer leidde deze maand al tot, al dan niet aangestoken natuurbranden, droogteproblemen voor de boeren en lage rivierafvoeren. Sinds 1921 stroomde er, in deze tijd van het jaar, niet zo weinig water door de Rijn. Kijken we naar de zonneschijn dan kunnen we spreken van een zeer zonnige aprilmaand. Toch moet april 2011 als het gaat om de zonnigste maand ooit genoegen nemen met brons, dankzij 249 zonuren in De Bilt, tegen 174 uren normaal. April 2007 gooide ook met de zonneschijn in De Bilt de hoogste ogen: 284 uren.

Droge en warme lente een trend?Gaan we nog even terug naar de ranglijst voor warmste aprilmaanden ooit dan valt op dat ook 2009 (met 12,2)  in deze top-10 staat en wel op de 3e plaats. De drie warmste aprilmaanden ooit, die ook met kop en schouders boven de rest van de ranglijst uisteken, komen dus uit de laatste 5 jaren. Ook 2005 en 2004 staan nog in de top-10 met een gedeelde 7e plaats (10,4 graden). Het is duidelijk dat april zich de laatste jaren vaak van de warme kant laat zien. “April doet wat hij wil” geldt niet vaak meer voor wat betreft winterse invloeden. In de top-10 van koudste aprilmaanden vinden we dan ook geen enkel jaar terug uit de laatste 25 jaar.

De warmterecords die de afgelopen jaren in april zijn genoteerd passen in de trend van de klimaatverandering. Hierbij zal de lente vaker droog, zonnig en warm verlopen. Ook de zomer kan als na-ijleffect warm en vrij droog van start gaan, maar halverwege de zomer ontstaan dankzij een warm geworden Noordzee gemakkelijker buien en neemt de kans op warm en nat zomerweer toe. Overigens hield het droge weer in 1976 ook in de zomer aan en 2003 was de droogste zomer ooit, dus droog en zonnig zomerweer is dus niet onmogelijk. Morgen leest u op weeronline.nl onze verwachting voor komende zomer!

Bron: MeteoVista | weeronline.nl Auteur: Jaco van Wezel