Nat en warm 2017 kende vroege zomer

2017 gaat de boeken in als zeer warm, zonnig en nat. In De Bilt komt de gemiddelde temperatuur uit op 11,0 graden tegen 10,1 normaal. Dit is goed voor een vierde plaats in de top-10 van warmste jaren ooit gemeten. Qua warmte sprong juni er uit en het zuiden beleefde zelfs een regionale hittegolf. Na de hitte volgde regelmatig veel regen. Gemiddeld over het land kwam de jaarsom op 941 mm uit tegen 847 mm normaal. Met landelijk 1765 uur zon tegen 1639 uur normaal was het een zonnig jaar.

Het jaar 2017 eindigde op een 4e plek in de top-10 warmste jaren ooit gemeten. Alleen in 2006, 2007 en 2014 was het nog warmer. Voor de beleving was 2017 helemaal niet zo warm. Dit komt doordat het precies in de zomervakantie juist relatief koel was met regelmatig buien. De hitte concentreerde zich dit jaar in de tweede helft van mei en de gehele maand juni. De zomer beleefde haar hoogtepunt tussen 17 en 23 juni, toen delen van Zeeland, Brabant en Limburg een hittegolf meemaakten. De hoogste temperatuur van het jaar werd gemeten op 22 juni. In Arcen bereikte het kwik die dag een snikhete 35,2 graden. Dat is precies even warm als de hoogste jaartemperatuur van 2016.

Het was de zomer van het zuiden. Eindhoven en Maastricht noteerden respectievelijk 39 en 42 zomerse dagen, waar 32 normaal is. Ook het aantal tropische dagen was hoog in het zuiden, 9 tegen 6 normaal. In Leeuwarden was het juist voor het eerst in 19 jaar geen enkele keer tropisch!

In De Bilt werd op 23 dagen een temperatuur van 25 graden of hoger gemeten. Dat is iets minder dan de gebruikelijke 26 zomerse dagen. Het hoofdstation noteerde een vrij normale hoeveelheid tropische dagen. Op 3 dagen kwam het kwik namelijk boven de 30 graden uit, waar normaal 4 tropische dagen worden afgevinkt.

Het aantal warme dagen, waarop het warmer is dan 20 graden, was wel bijzonder hoog. In De Bilt werd de grens van 20 graden 105 keer geslecht. Normaal is dat maar 85 dagen. Ook beleefden we veel mooi-weerdagen, 62 tegen de gebruikelijke 49. Op een mooi-weerdag is het nagenoeg droog, ligt de temperatuur boven normaal en schijnt de zon minstens de helft van de tijd dat ze kan schijnen. Vooral maart sprong eruit met maar liefst 14 van dit soort prachtige dagen! Daarmee hadden we een record.

Winter begon veelbelovend

2017 werd afgetrapt met vuil winterweer. Op 1 januari ijzelde het in het zuiden en oosten en een week later kregen we opnieuw met ijzel te maken. De laagste temperatuur van het jaar staat op naam van weerstation Twenthe. Op 12 januari vroor het daar streng met -10,8 graden. De gehele maand januari verliep uiteindelijk kouder dan normaal, iets wat al sinds 2010 niet meer was gebeurd. In februari draaiden de rollen compleet om en was het juist erg zacht.

De Bilt noteerde in het hele jaar 4 ijsdagen. Dit is slechts de helft van wat gebruikelijk is. Op een ijsdag ligt het kwik de gehele dag onder het vriespunt. Ook het aantal dagen waarop het ’s nachts vroor was laag. In De Bilt noteerden we 45 van dit soort vorstdagen, tegenover de normale 58.

Droogte werd vanaf juli ruimschoots gecompenseerd

Het was een nat jaar, maar grote neerslagsommen kwamen voor een groot deel op rekening van de tweede jaarhelft. De lente en het begin van de zomer verliepen bijzonder droog. In juni bijvoorbeeld tapten neerslagstations in het zuiden en zuidwesten slechts 15-30 mm regenwater af. De kleine hoeveelheid neerslag en aanhoudende warmte zorgde voor toenemende droogteproblematiek.

Op 28 juni kenterde het weerbeeld. Die dag viel op sommige plaatsen 70 mm in een paar uur tijd en dat leidde direct tot wateroverlast. Een natte julimaand volgde. In Drenthe was het zelfs de natste juli ooit gemeten met 181 mm op weerstation Eelde! Ook in september en december viel gemiddeld over het land veel meer neerslag dan normaal. In de overige maanden waren de neerslagtotalen vrijwel gelijk aan de norm.

De hoogste jaarsom neerslag staat op naam van Lisse. Daar kwam de neerslagsom op 1201 mm uit! Daarmee viel ruim 300 mm meer dan de normale hoeveelheid van 874 mm voor dat weerstation! In het Limburgse Echt viel met 632 mm de minste neerslag. Normaal valt daar 723 mm. Opvallend was dat vooral de noordelijke en westelijke provincies veel meer neerslag te verwerken kregen dan het zuiden. In de zuidelijke provincies was het aan de droge kant terwijl het in het noorden kletsnat was.

Bijzonder zonnig aan de kust

Het was een zonnig jaar en dat hebben we voor een groot deel te danken aan de lente. Vooral maart gooide hoge ogen met gemiddeld over het land 178 zonuren tegen 125 normaal. Met uitzondering van september verliep het tweede halfjaar relatief somber. December spande de kroon met 32 zonuren gemiddeld over het land. Dat is nog niet eens de helft van de gebruikelijke 49 uren decemberzon. Sinds 1993 was december niet zo somber!

Over het gehele jaar was het in Vlissingen het zonnigst. Het aantal zonuren bedroeg 1922 uur en dat is bijna 200 uur meer dan normaal! Wel valt Vlissingen daarmee net buiten de top-10 van zonnigste jaren sinds het begin van de metingen.

Het somberst was het in Deelen met ongeveer 1567 uur. Dat is iets meer dan de gebruikelijke 1522 uur. Het is normaal dat het aan de kust zonniger is dan in het binnenland. Wel was het verschil in zonuren tussen kustprovincies en het oosten en zuidoosten een stuk groter dan normaal.

Minder waarschuwingen dan in 2016

Op 135 dagen was een waarschuwing van kracht. Dat is minder dan in 2016 toen 158 keer werd gewaarschuwd. De meeste waarschuwingen werden uitgegeven voor dichte mist, 51 keer. Code oranje voor extreem weer was op 13 dagen van kracht, waarvan 9 dagen voor gladheid door sneeuwval of ijzel. Vanwege zware sneeuwval werd op 11 december code rood uitgegeven. Dit was de enige keer in 2017 dat een weeralarm van kracht was.

Afgelopen jaar kwam het vijf keer tot een officiële storm. Om te mogen spreken van een officiële storm moet het op een van de KNMI-meetpunten gemiddeld over een heel uurvak met windkracht 9 waaien. Op 23 februari hadden we de eerste storm van 2017. Daarna volgde op 6 juni een officiële zomerstorm. Op 13 september beleefden we de eerste herfststorm en dit was direct een zware storm (windkracht 10). Op 5 oktober volgde de tweede herfststorm en op 29 oktober de derde.

Foto: Jannes Wiersema