Het jaar 2021 is als vrij nat de boeken in gegaan met gemiddeld over het land 885 mm regen tegen 851 normaal. Regionaal was het zelfs zeer nat met 100-250 mm meer dan gemiddeld over de klimaatperiode 1991-2020. Vooral in delen van Noord-Holland, Friesland en in de Limburgse heuvels viel met meer dan 1000 mm erg veel regen.
Zo viel in het Noord-Hollandse Bergen, inclusief de nog verwachte regen in het slot van december, een hoeveelheid regen van ongeveer 1165 mm. Normaal valt in Bergen in een jaar 914 mm. Daarmee viel dus 250 mm extra neerslag; oftewel 28% meer. Dat is uitzonderlijk veel, maar van een record is geen sprake! Ter vergelijking: in 1998 viel in De Bilt 1240 mm regen. Het absolute record staat op naam van Vaals. Daar viel in 1966 1382 mm. Het Friese Bergum en Eernewoude noteren respectievelijk ongeveer 1010 en 1060 mm.
Ten opzichte van normaal was de situatie in de Limburgse heuvels het meest extreem. Zo viel in Schaesberg ruim 30% meer neerslag dan normaal. Er werd ongeveer 1070 mm gemeten tegenover een gebruikelijke hoeveelheid van 817 mm. Ook Vaals en Ubachsberg waren erg nat met 1030 en 949 mm.
Code rood in de Limburgse heuvels
De extreme hoeveelheid neerslag in de Limburgse heuvels komt voor een groot deel op het conto van de kletsnatte zomer. Er viel op grote schaal meer dan 400 mm regen in Zuid-Limburg. Schaesberg noteerde zelfs een bizarre hoeveelheid van 477 mm in de maanden juni, juli en augustus. Daarvan viel 232 mm in juli en hiervan kwam 158 mm naar beneden op 14 en 15 juli. Ubachsberg noteerde die dagen zelfs 182 mm.
Foto: Jan Boneschansker
Een rondtollende regenzone veroorzaakte aanhoudende zware regenval. Het kwam tot zware overstromingen en modderstromen. Hiervoor gold een weeralarm (code rood) en de dagen erna was het zeer spannend door hoogwater aan de oevers van de Maas en de kleinere rivieren in Limburg. Tijdens de watersnood in Zuid-Limburg werden in het westen van het land de akkers beregend, omdat het daar al een aantal weken behoorlijk droog was.
Geen groot neerslagtekort dit jaar
Tijdens het groeiseizoen was dit jaar, ondanks dat het in sommige regio’s soms een paar weken vrij droog was, geen sprake van een groot neerslagtekort. In sommige perioden was er landelijk gemiddeld zelfs sprake van een neerslagoverschot en regionaal was dat gezien de neerslagextremen nog sterker het geval. De natste maand gemiddeld over het land was mei met 47 mm meer dan de normaal van 56 mm. In juni sprongen vooral enkele dagen met zware onweersbuien in het oog. Hiervoor gold op 18 juni in grote delen van het land code oranje. In Leersum veroorzaakte een valwind extreem veel schade. Op 29 juni gold in Limburg code oranje vanwege zware onweersbuien die wateroverlast veroorzaakten.
Aan het einde van het groeiseizoen werd het nog wel even opvallend droog. In september viel gemiddeld over het land slechts 31 mm tegen 79 normaal. Hierdoor eindigde het groeiseizoen met een vrij normaal neerslagtekort van zo’n 80 mm. Dit betekent dat gemiddeld over het land 80 mm meer vocht verdampte dan er viel in de periode van april tot en met september. In oktober viel opnieuw veel regen met gemiddeld over het land 106 mm tegen 84 normaal. Op 20 en 21 oktober kwam het ook tot tornado’s in Barendrecht en ’s Heerenberg.
Trendbreuk met voorgaande jaren
Voorgaande jaren domineerde extreme droogte geregeld het (weer)nieuws. Vorig jaar viel gemiddeld over het land 858 mm tegen 847 normaal, maar in de lente was sprake van extreme droogte. In 2019 en 2018 was het juist in de zomer extreem droog. De landbouw en de natuur hadden hier zwaar onder te lijden. In 2018 was zelfs sprake van de droogste juli ooit met slechts 8,4 mm regen en was er sprake van een recordgroot neerslagtekort. Juist in Limburg was de droogte toen ook extreem.
Sneeuwstorm in februari
Winterse neerslag zagen we vooral in februari. Op 1 februari was er sprake van code oranje in verband met ijzel in het midden en noorden. Een week later trok een van de meest hevige sneeuwstormen sinds 1979 over ons land. Het was de eerste officiële sneeuwstorm sinds 9 en 10 januari 2010 en de storm kreeg de naam Darcy. Op zaterdagavond 6 februari begon het te sneeuwen en dat duurde tot en met maandag 8 februari! In de omgeving van Nijmegen, Arnhem en Doetinchem viel ruim 25 centimeter. Omdat het flink waaide ontstonden flinke sneeuwduinen.
Dorpen raakten afgesloten van de buitenwereld, snelwegen waren geblokkeerd en er reed geen enkele trein. Vanwege de sneeuwjacht en sneeuwduinen die op 7 februari ontstonden, gold in het hele land 24 uur lang code rood. Na een koude en droge week met schaatspret kwam het opnieuw tot ijzel. In het midden, maar vooral het noorden en oosten was sprake van zware ijzel. Daarvoor gold een weeralarm (code rood).
Sneeuwduienen in februari. Foto: M. van Boxel
Ook op andere dagen in het jaar kwam het tot code oranje voor gladheid door winterse neerslag. Op 9 januari was in het de noordelijke helft van het land sprake van ijzel. In december was op de 11e sprake van regionale gladheid door ijzel in Gelderland en op 23 december kwam het op grote schaal tot ijzel. Alleen in het zuiden van het land was van ijzel geen sprake. Tot dusver was er dit jaar dus vijf keer sprake van gevaarlijke gladheid door ijzel. Zondag 26 december wordt zeer waarschijnlijk de zesde keer.
Bekijk ook onze voorlopige jaaroverzichten van de temperatuur en zonneschijn in 2021.
Hoofdfoto: Devin Hanegraaf
Meer Weeroverzichten-nieuws