Het jaar 2023 was recordnat, recordwarm en het op zes na zonnigste jaar sinds de start van de metingen. Daarbij stormde het zes keer, werden twee tornado’s waargenomen en kwam het negen keer tot code oranje. Tijdens de zwaarste zomerstorm ooit (Poly), gold voor veel provincies code rood (weeralarm).
2023 is het natste jaar ooit gemeten met gemiddeld over het land 1151 mm regen tegen 853 normaal. Het oude record van 1109 mm uit 1998 werd daarmee duidelijk gebroken. Daarnaast was het recordwarm met 11,8 graden tegen 10,6 normaal. Het record stond op 11,7 graden en werd gemeten in 2014 en 2020. Ondanks alle regen was het ook uitzonderlijk zonnig met 1913 uur zon tegen 1773 normaal. Slechts zes jaren verliepen zonniger.
Recordnat jaar, ondanks recordlange droge periode
Het belangrijkste nieuwsfeit in dit jaaroverzicht is het neerslagrecord van 1151 mm, waarmee het record van 1109 mm uit 1998 gebroken is! Het is pas de vierde keer, sinds de start van de neerslagmetingen in 1906, dat de grens van 1000 mm gemiddeld over het land gepasseerd is.
In het noordwesten, noorden en op de Veluwe viel op grote schaal 1100-1300 mm en lokaal zelfs meer dan 1400 mm! In Noord-Holland, Zuid-Holland en op de Veluwe viel de meeste neerslag; lokaal zelfs meer dan 1400 mm! Purmerend noteerde een nieuw record voor de hoogste lokale jaarsom ooit gemeten met 1428 mm. Het record stond op 1387 mm, gemeten in Heemstede (Noord-Holland) in 1915. In Deelen viel ook meer dan het oude record; 1416 mm. En in Zoetermeer ook met 1402 mm.
Ook in de rest van het land was het nat met 900-1100 mm. Zoals gebruikelijk was Midden-Limburg de minst natte regio met 800-1000 mm. In een gemiddeld jaar valt daar 700-775 mm.
De meeste maanden verliepen dit jaar nat tot zeer nat en daarbij haalden veel maanden een top-notering in de lijst met natste maanden. November leverde met 177 mm de grootste bijdrage aan dit recordnatte jaar. Nog nooit verliep november natter dan dit jaar. Alleen in februari, mei, juni en september viel minder neerslag dan gemiddeld. Vooral in januari, maar ook in maart, eind november en begin december viel soms winterse neerslag.
Opmerkelijk is dat juist in dit recordnatte jaar een recordlange periode zonder regen werd genoteerd. Maar liefst 39 dagen op rij viel in mei en juni geen meetbare neerslag in De Bilt. In die periode was sprake van toenemende droogte-problematiek, maar de droogte was vanaf de tweede helft van juli voorbij. Stevige buien brachten veel regen en tussendoor was de zon alsnog veel te zien.
In ons jaaroverzicht neerslag 2023 is nog veel meer te lezen over het recordnatte jaar.
Toch nog een zeer zonnig jaar
Met al die regen zou je het niet verwachten, maar het was ook een uitzonderlijk zonnig jaar. Met 1913 uur zon was dit jaar de op zes na zonnigste sinds de metingen begonnen begin vorige eeuw. In de droge junimaand was het recordzonnig en ook in mei scheen de zon duidelijk meer dan normaal. September leverde, als de op drie na zonnigste september, ook een grote bijdrage aan het zonnige jaar.
Maar opvallend is vooral dat het ook in de vrij natte zomermaanden juli en augustus nog net zo zonnig was als normaal. De buien brachten veel neerslag in korte tijd, met tussendoor nog voldoende ruimte voor de zon. Ook in de andere maanden waren er nog zonnige perioden die de maand richting normale waarden trokken. Alleen december verliep met 35 zonuren tegen 58 normaal zeer somber.
In ons jaaroverzicht zon 2023 lees je nog veel meer over het zonnige jaar.
Opnieuw een recordwarm jaar
Zowel de natte als de zonnige periodes gingen dit jaar meestal gepaard met hogere temperaturen dan gemiddeld. Alleen in april en begin mei was het echt duidelijk kouder dan normaal, waardoor het lentegevoel dit jaar lang uitbleef. En ook in de hoogzomer, toen de meeste Nederlanders vakantie hadden, lag de temperatuur duidelijk beneden normaal. Ook begin maart en eind november was het iets kouder dan gebruikelijk.
De overmacht aan warmere dagen dan normaal heeft dit jaar in De Bilt gestuwd naar een nieuw warmterecord van 11,8 graden. Het record stond op 11,7 graden, gemeten in 2014 en 2020. In juni, begin juli en in september kwam het tot regionale hittegolven. In De Bilt kwamen deze niet voor. Wel werden maar liefst 117 warme dagen geteld en dat is het op één na hoogste aantal in een jaar. 2018 blijft recordhouder met 132 warme dagen. De temperatuur lag op maar liefst 284 dagen boven 10 graden. Dat was geen record, want 2020 telde 287 dagen in De Bilt met maxima van 10 graden of meer. 2002 telde er 285.
De hoogste temperatuur van het jaar werd gemeten op 9 juli in het Limburgse Arcen: 34,8 graden. Een dag eerder noteerde De Bilt met 32,2 graden zijn hoogste waarde van het jaar. De laagste waarde in ons land werd dit jaar gemeten op 1 december met in Leeuwarden -10,1 graden. Net genoeg voor strenge vorst. Zeer lokaal werd er geschaatst op een ijsbaan. Ook in februari lukte dat soms op skeelerbanen.
Dit jaar telde maar liefst zeven warmterecords en slechts één kouderecord. Dit past in de opwarmende trend van ons klimaat, waarin de warmterecords en kouderecords elkaar niet meer in evenwicht houden.
In ons jaaroverzicht temperatuur 2023 is alles te lezen over de temperatuurfeiten.
Zes stormen en twee tornado’s
Het kwam dit jaar zes keer tot storm in ons land, namelijk op 13 maart, 5 juli, 19 september, 2 november en 24 november en op 21 december. Het was voor het eerst sinds 2017 dat het zo vaak stormde in de meteorologische herfst. Op 2 november gold in het westen, het IJsselmeergebied en in het Waddengebied code oranje voor storm Ciarán.
Maar zomerstorm Poly had op 5 juli de grootste impact en voor het noordwesten gold een weeralarm (code rood). In IJmuiden kwam het tot een zeer zware storm (windkracht 11) en een windstoot van maar liefst 146 km/uur. De storm op 21 december kreeg de naam Pia, omdat deze in Denemarken fors uitpakte. De overige stormen kregen geen naam vanwege hun beperkte impact. Mogelijk krijgen we op oudejaarsdag nog te maken met storm Henk.
Op 4 juli kwam het in de omgeving van Apeldoorn tot schade door een tornado en op 12 september werd een beginnende windhoos gespot in de omgeving van Amsterdam.
Negen dagen met code oranje en één keer code rood
Het kwam dit jaar op negen dagen tot code oranje en daarbij gold dus tijdens zomerstorm Poly voor het noordwesten van het land code rood. Daarmee waren er iets minder extreem weer dagen dan vorig jaar.
We sommen hieronder alle extreem weer events van dit jaar op:
- 20 januari: code oranje in het midden en zuidoosten voor gladheid door sneeuw
- 26 januari: code oranje in Gelderland, Noord-Brabant en Limburg voor ijzel
- 8 maart: code oranje voor gladheid door sneeuw in Noord-Brabant en Limburg
- 20 juni: code oranje voor zware onweersbuien in heel het land
- 22 juni: code oranje in verband met veel regen in Limburg
- 5 juli: code oranje (Zuid-Holland, Groningen, Drenthe en Overijssel) en code rood (Noord-Hollland, Flevoland, Friesland) voor zomerstorm Poly.
- 9 juli: code oranje voor stevige onweersbuien met grote hagel en zware windstoten in het oosten en zuidoosten
- 2 november: code oranje in westen en noordwesten in verband met storm Ciarán.
- 2 december: code oranje voor gladheid door ijzel in Noord-Holland en Zuid-Holland.
Meer Weeroverzichten-nieuws