Hoe bijzonder is vorst in april?

April is de maand bij uitstek waarin de lente vaak losbarst. Waar de eerste vleugjes lente in maart vaak nog weinig voorstellen, komt het in april regelmatig tot de eerste warme dagen met maxima van 20 graden. Ook is april een vrij zonnige en droge maand. Toch is dit rooskleurige beeld niet helemaal terecht. Hoewel de winter niet meer zo sterk op de loer ligt als in maart, kan het vaak toch nog een aantal keer vriezen!

April telt gemiddeld vier officiële vorstdagen. Dat zijn dagen waarop de temperatuur ’s nachts in De Bilt tot onder het vriespunt daalt. Op de Veluwe en in Twente komen gemiddeld zes vorstdagen voor en elders in het midden, zuiden en oosten vier tot vijf. De kustprovincies kunnen rekenen op nul tot drie vorstdagen.

Lees ook: Weerspreuk: april doet wat hij wil

In 1917 kwam het tot maar liefst 14 officiële vorstdagen in De Bilt. Dit recordjaar wordt op de voet gevolgd door 1906 met 13 vorstdagen en 1929 met 12 vorstdagen. De top-10 van jaren met meeste officiële vorstdagen ooit bestaat vrijwel geheel uit jaren vroeg in de vorige eeuw. Alleen 2003 staat ertussen als redelijk recent jaar met 10 vorstdagen. Recordhouder over alle stations is 1917 met maar liefst 20 lokale vorstdagen op weerstation Eelde!

Op de sloten kan soms nog wat ijs ontstaan. Een heel enkele keer werd er zeer lokaal zelfs nog geschaatst, na een koude maart. Dit was voor het laatst in 2013 het geval. Foto: Jannes Wiersema

Er zijn slechts veertien jaren waarin het niet tot officiële vorst kwam. De laatste april zonder vorst in De Bilt was in 2018. Met 0,0 graden als laagste waarde bleef vorst nipt uit. In 2009 was de laagste waarde van de maand 2,4 graden. Nooit eerder was de laagste temperatuur van april op het landelijk hoofdstation zo hoog.

Koudste aprilnacht ooit

Recordkoud was het in De Bilt op 12 april 1986 met een minimum van -6,6 graden. 12 april is ook de datum waarop het recordlaat in het seizoen nog matig heeft gevroren op het landelijk hoofdstation. De laatste keer dat het matig vroor in De Bilt in april was op 1 en 2 april 1996. In 2003 kwam het op 9 april tot -4,4 graden.

Deelen is recordhouder van de koudste aprilnacht over alle stations. Op 12 april 1986 koelde het er af naar -9,4 graden!

Lees ook: Zo voorkomen telers dat knoppen van fruitbomen kapotvriezen

Wanneer het in april vriest moeten fruitbomen beschermd worden tegen de kou. Boeren brengen daarom een laagje ijs aan. Foto: Ab Donker

Waarom kan het soms nog zo koud worden in april?

Verspreid over de hele aprilmaand kan het soms nog vriezen. In 1991 werd het op 21 april in Heino -7,9 graden. Nog nooit was het in de laatste tien dagen van de maand zo koud. In 1929 vroor het op maar liefst zeven van de tien laatste dagen van april. Kortom: aprilvorst kan zowel in het begin als in het eind van de maand nog gemakkelijk optreden.

Zodra de wind uit het koude noorden of noordoosten waait weet koude lucht afkomstig vanaf de Noordpool, Scandinavië of Rusland ons land nog gemakkelijk te bereiken. Vooral tijdens heldere en windstille nachten koelt het dan pijlsnel af tot onder het vriespunt. Of het de komende dagen ook tot vorst komt lees je in het meest uitgebreide weerbericht van Nederland.

5 april 1911: recordlate lokale ijsdag

Overdag komt de temperatuur door de kracht van de zon wel boven nul, maar ook dan kan het nog erg koud zijn. De laagste maximumtemperatuur ooit gemeten in De Bilt is 1,7 graden en werd genoteerd op 5 april 1911. Op dezelfde dag kwam het tot een recordlate lokale ijsdag met een maximum van -0,5 graden in Maastricht en -0,4 graden in Den Helder.