2016 was zeer zonnig en zeer zacht

2016 was het op vijf na zonnigste jaar, met gemiddeld over het land 1880 uur zon tegen 1639 normaal. De gemiddelde jaartemperatuur in De Bilt kwam uit op 10,7 graden, waar 10,1 normaal is. Dat leverde een gedeeld elfde plek op in de lijst met warmste jaren sinds 1901. De Bilt telde 2016 maar liefst 105 mistdagen tegen 65 normaal. De neerslagsom komt uit op 857 mm tegen 849 normaal.Op 43% van de dagen gold een weerwaarschuwing voor minstens één provincie.

Augustus en september leverden de grootste bijdrage aan het zonnige jaar. Juni liet het als enige maand flink afweten met bijna 40 uur ‘te weinig’ zonneschijn. Langs de westkust was de zon dit jaar 300 uur meer te zien dan normaal. In Den Helder scheen de zon het meest met uiteindelijk 2046 zonuren. Alleen in 2003 was het daar nog zonniger met 2194 zonuren. Terschelling was dit jaar nummer twee met 2042 uren zonneschijn. Vlissingen behaalde brons met 2033 zonuren. In Midden- en Zuid-Limburg scheen de zon met 1715-1725 uren het minst, maar ook dat is nog altijd 150 uur meer dan gebruikelijk.

Van schaatsen op straat naar septemberhitte

Het jaar kende bijzonder warme en koude fasen. In januari was het in een groot deel van het land zacht, maar in het noordoosten begon het jaar met een week lang ijzel en sneeuw. Er kon zelfs op de straten geschaatst worden! Halverwege de maand werd het overal winter. Op 21 januari werd de laagste temperatuur van het jaar genoteerd in Nieuw Beerta: -12,3 graden.

Februari kende afwisselend zachte en koude dagen. Maart en april verliepen te koud. Dinsdag 26 april ontwaakte men op sommige plekken in Drenthe, Overijssel en het zuiden van Friesland in een wit landschap. De laatste keer dat er zo laat in het voorjaar nog een sneeuwdek lag was in 1979. Op 27 april volgde de koudste koninklijke feestdag sinds 1985.

Van mei tot en met september was het gemiddeld (zeer) warm, maar van eind juli tot en met half augustus liet de zomer het soms flink afweten. Noord- en Midden-Limburg beleefden van 17 t/m 25 juli een regionale hittegolf. De hitte viel samen met de Nijmeegse Vierdaagse. Op 20 juli werd de hoogste jaartemperatuur van 35,2 graden gemeten in Eindhoven. Eind augustus was het opnieuw hoogzomers met een tweede regionale hittegolf in Limburg. In de eerste helft van september was het ongekend warm met in het Limburgse Arcen een bijzondere derde hittegolf en op 14 september een recordlate officiële tropische dag.

Oktober en november verliepen vervolgens kouder dan normaal. November was zelfs de koudste in 18 jaar tijd. In december was het koud rond Sinterklaas, daarna was het zeer zacht. We beleefden de op twee na warmste Kerst ooit gemeten. Op 29 december kwam het in dichte mist onverwachts toch nog tot een officiële ijsdag in De Bilt. Het werd niet warmer dan -0,8 graden.

De Bilt

Extreem natte eerste helft gecompenseerd door droog vervolg

De eerste helft van het jaar was de op een na natste ooit gemeten en in het zuiden was het zelfs recordnat. In Maastricht viel van 1 januari tot en met 30 juni 549 mm. Normaal valt in de tweede helft van het jaar 100 mm meer dan in de eerst helft. Dit jaar waren de rollen omgedraaid en viel in de eerste helft 521 mm en in de tweede helft zo’n 336 mm. De droge tweede helft van het jaar maakt dat we nu uitkomen op een vrij normale jaarsom van 857 mm neerslag. Volgens het langjarig gemiddelde valt in een jaar 847 mm.

Op bijna de helft van de dagen gold een waarschuwing

Dit jaar was op 43% van de dagen een waarschuwing van kracht in minstens één provincie, dat wil zeggen op 158 van de 366 dagen. Het vaakst werd gewaarschuwd voor dichte mist. Hieronder een overzicht:

Waarschuwing

Overijssel telde de meeste dagen met een waarschuwing (120) en Zeeland de minste (102). Verreweg de meeste dagen (147) werd code geel afgegeven. Op elf dagen gold een waarschuwing voor extreem weer (code oranje) en daarbij was twee keer in enkele provincies sprake van een weeralarm (code rood). We sommen hieronder de waarschuwingen voor extreem weer op:

• 3, 4, 5, 6 en 7 januari gold in het noordoosten code oranje in verband met ijzel en sneeuwval. Op 5 en 6 januari werd daarbij opgeschaald naar code rood (weeralarm).
• Op 23 januari was voor Drenthe kortstondig sprake van code oranje voor ijzel.
• 30 mei veroorzaakten zware onweersbuien veel wateroverlast, grote hagel en zeer veel bliksemontladingen. Hiervoor gold in de oostelijke helft van het land code oranje.
• 2 juni en 7 juni kwam het in het zuidoosten opnieuw tot zware onweersbuien en werd code oranje gegeven voor onweer en overvloedige regenval. Hierbij speelde mee dat al sinds eind mei dagelijks zware buien vielen in het zuidoosten en de bodem verzadigd was. Gewassen liepen grote schade op door wateroverlast.
• Op 23 juni trokken wederom zware onweersbuien over het land en viel in het zuidoosten van Noord-Brabant grote hagelstenen die veel schade veroorzaakten. Voor de Randstad en het zuidoosten werd die dag code oranje uitgegeven.   
• Ook op 20 juli gold code oranje voor zware onweersbuien in het oosten van het land.