Juni recordwarm, zonnig, kurkdroog én kletsnat

Het was de warmste juni sinds 1901 met in De Bilt een gemiddelde maandtemperatuur van 18,04 graden tegen 15,64 normaal. Het record uit 1976 is daarmee nipt gebroken. Dit stond op 17,98 graden. Ondanks de hitte en droogteproblemen viel deze junimaand gemiddeld over het land nog bijna de gebruikelijke hoeveelheid regen: 60 mm tegen 68 normaal. De landelijk gemiddelde hoeveelheid zonneschijn bedroeg 231 zonuren tegen 201 normaal.

Zowel ’s nachts als overdag was het deze maand flink warmer dan normaal. De gemiddelde maximumtemperatuur komt uit op 22,9 graden tegen 20,4 normaal en de minimumtemperatuur op 12,4 graden tegen 10,5 normaal. Het aantal warme dagen (maxima van 20 graden of meer) bedroeg 22 tegen 14 normaal en het aantal zomers dagen (maxima van 25 graden of meer) 8 tegen 5 normaal. In De Bilt werd twee keer de grens van de tropische 30 graden geslecht.

In het midden en zuiden noteerden alle weerstations een recordhoge junitemperatuur. Vlissingen en Rotterdam verbeteren hun oude record zelfs met een halve graad! In Vlissingen staat het record nu op 18,7 graden en in Rotterdam op 18,3 graden. De oude records dateerden van 2003. In het noordoosten was geen sprake van een maandrecord. Wel werden hier top-5 noteringen behaald.

Het zuiden en zuidoosten beleefden een regionale hittegolf die duurde van 17 juni tot en met 23 juni. Op 22 juni werd het in het zuidoosten bijzonder heet met in Arcen (Noord-Limburg) de hoogste temperatuur van 35,2 graden en in Eindhoven en Ell (Midden-Limburg) 35,0 graden. Maastricht en Arcen telden maar liefst vijf tropische dagen. Ell en Eindhoven noteerden deze maand vier tropische dagen. Normaal is het in juni één keer tropisch warm in het zuidoosten.

Kurkdroog én kletsnat

Door het zonnige en warme weer verdampte deze maand zeer veel bodemvocht en was in het hele land sprake van grote droogte. In het oosten en noordoosten eindigde de maand echter met hoosbuien, waardoor de neerslagsom opliep tot flink boven normaal. In het zuidwesten en uiterste zuiden bleef het zeer droog met in totaal slechts 15-30 mm. Neerslagstation St. Kruis was het droogst met 13 mm regen.

In Friesland, Zuidwest-Drenthe, de kop van Overijssel en in het noordoosten van Drenthe en het zuiden van Groningen viel op grote schaal meer dan 100 mm. De meeste neerslag viel in Giethoorn met 146 mm regen. In Hijum (Friesland) viel 143 mm, in Bergumerdam 140 mm en in Diever (Drenthe) 137 mm. Dat is een dubbele maandsom!

Het was deze maand in het noordoosten al minder droog dan in de rest van het land. Vervolgens viel op woensdag 28 juni op verschillende plaatsen in enkele uren tijd een maandsom neerslag van circa 70 mm en ontstond wateroverlast. Ook op de Veluwe vielen dergelijke hoeveelheden. Neerslagsommen van meer dan 70 mm per dag komen per plek in ons land gemiddeld eens in de vijfentwintig jaar voor. Op 29 juni viel vervolgens op de grens van Zuid-Groningen met Drenthe circa 40 mm.

Plensregens niet effectief in verhelpen droogte

De droge natuur kon veel regen na enkele droge, zonnige en zeer warme weken goed gebruiken, maar plensregens lossen de droogte vaak niet structureel op. Ondanks dat het neerslagtekort in het noordoosten afnam naar 60-150 mm was de droogte ook daar niet voorbij. In de berekening van het neerslagtekort wordt geen rekening gehouden met rechtstreekse afvloeiing van het regenwater in riool en sloot.

De slagregens worden vaak niet goed opgenomen in de droge bodem. De bodem slaat dan dicht, waardoor een groot deel van de regen die valt zo de sloten en het riool in spoelt. Hierdoor ontstaat wateroverlast. Bij erg veel regen in korte tijd heeft de neerslag bovendien simpelweg de tijd niet om de bodem in te dringen.

Eerder in de maand viel alleen op 9 juni op grote schaal veel regen. In het Noord-Hollandse Bergen viel toen maar liefst 40 mm. Op 6 en 7 juni viel ook neerslag van betekenis en hadden we bovendien te maken met een heuse zomerstorm. De rest van de maand verliep erg droog en zeer warm.

Aanhoudende droogte in het zuidwesten

Opmerkelijk is dat het in Zeeland, het westen van Noord-Brabant en het zuiden van Zuid-Holland ook de laatste dagen van de maand nagenoeg droog bleef, terwijl dit al heel lang juist het droogste gebied van ons land was met een groot neerslagtekort van 180-240 mm. Normaal bedraagt het tekort, eind juni, in het zuidwesten van het land 60-90 mm. Gemiddeld over het land bedroeg het neerslagtekort eind juni circa 145 mm, na een piek van 160 mm een week voor het einde van de maand.

Het zonnige weer speelde een grote rol in de verdamping van bodemvocht. Met uitzondering van de vrij sombere slotweek was het deze maand vaak zeer zonnig. Op een zonnige dag verdampen gewassen gemakkelijk ruim 5 mm water. Vooral in Zeeland was het dan ook heel zonnig. In Vlissingen scheen de zon het meest met 268 uur tegen 208 normaal.

Bijzondere gebeurtenissen

Hieronder sommen we de meest bijzondere gebeurtenissen van deze junimaand op:

• 7 juni: officiële zomerstorm trekt over het land
• 9 juni: lokaal een halve maandsom regen door stevige buien
• 11 juni: uitzonderlijk hoge zonkracht van 8,7 gemeten in Bilthoven
• 15 juni: 30,6 graden in Arcen, nooit eerder zo warm op 15 juni
• 18 juni: eerste zomerse Vaderdag sinds 2006
• 21 juni: regionale hittegolf een feit
• 21 juni: niet eerder zo warm op 21 juni
• 22 juni: niet eerder zo warm op 22 juni
• 24 juni: hittegolf na zeven dagen ten einde
• 28 juni: plaatselijk maandsom regen in een dag