Het extreme neerslagtekort waar we mee te maken hebben stijgt deze week richting 290 mm. In 2018 was het neerslagtekort vergelijkbaar met dit jaar. Toch is de droogte van nu niet geheel te vergelijken met 2018. In dit artikel bespreken we enkele verschillen.
Het belangrijkste verschil tussen 2018 en 2022 is hoe groen het landschap eruitziet. In 2018 was een groot deel van het Nederlandse landschap in augustus geel gekleurd.
Dit jaar is dit regionaal ook het geval, zeker in Zeeland, Zuid-Limburg, Gelderland en Twente. Maar er zijn ook nog vrij groene gebieden te ontdekken. Dit jaar wordt de droogte vaker onderbroken door wat regen dan in 2018.
In de lente van 2018 was het neerslagtekort nog beperkt en pas vanaf juni 2018 regende het nauwelijks meer. In juli 2018 was het vervolgens zeer zonnig, zeer warm en het bleef nagenoeg de hele maand droog. Hierdoor verdampte steeds meer vocht en verdroogde het landschap zeer sterk. Dit jaar speelt de droogte al vanaf de tweede helft van april en sindsdien is het met horten en stoten toegenomen. Weken met zeer zonnig en kurkdroog weer worden telkens onderbroken door een paar dagen met regionaal buien. Hierdoor is er soms sprake van regionale verlichting van de droogte.
Grondwaterstanden vergelijkbaar met 2018
Van de regen die eens in de paar weken valt profiteert vooral het gras. De regen die op de uitgedroogde harde bodem valt dringt wel door in de bovenste laag van de grond waarin het gras wortelt, maar dringt niet of nauwelijks door tot dieper in de bodem. Bomen moeten het vooral hebben van grondwater. De grondwaterstanden zijn vergelijkbaar met 2018. Het beetje regen wat er af en toe valt geeft niet of nauwelijks een verbetering in de grondwaterstanden. Alleen daar waar lokaal zeer veel regen in korte tijd viel is soms een lichte stijging te zien.
Terwijl het gras op de plaatsen waar het vorige week goed geregend heeft weer groen kleurt, verliezen steeds meer bomen hun bladeren. Populieren, berken en beuken zijn erg gevoelig voor droogte en zijn op verschillende plaatsen al kaal. Ook eiken hebben last van droogtestress en stoten massaal hun (nog groene) eikeltjes af. Vanaf vrijdag is er wel kans op buien, maar hoe grootschalig en zwaar deze worden is nog afwachten. Een structurele overgang naar een natter weertype zit er ook dit keer in ieder geval niet in. Dus de droogte-herfst in de natuur zal steeds verder doorzetten.
Rivierwaterstanden slechter dan in 2018
In 2018 waren de rivierwaterstanden in augustus niet zo slecht als dit jaar. Deze zomer is er erg weinig smeltwater voor handen en ook in het stroomgebied van de Rijn valt zeer weinig regen. Eind vorige week viel in Zwitserland ineens wel extreem veel regen, maar dit heeft vooral voor een stijging van de waterpeilen in stuwmeren gezorgd en in de Rijn in Zuid-Duitsland. Onderweg naar Nederland bleef van de watergolf in de Rijn steeds minder over. Dit komt doordat veel water stroomopwaarts wordt vastgehouden. De lage waterstanden hebben grote gevolgen voor de scheepvaart en de waterkwaliteit loopt ook sterk achteruit.
Lees ook: Dit betekenen de Zwitserse buien van eind vorige week voor de Nederlandse Rijn
Afgelopen week bereikte de Rijn al een recordlage waterstand, nipt lager dan in oktober 2018. Dat de waterstand nu al een laagterecord bereikt is zorgwekkend. Gemiddeld bereikt de Rijn pas in oktober haar laagste stand. Dit komt omdat de aanvoer van smeltwater dan stopt en het natte seizoen in de bergen meestal nog moet beginnen.
Opeenvolgende droogte speelt ook een rol
Tot slot speelt droogte van jaar op jaar ook een rol. In vijf van de afgelopen zes jaar kwam het tot periodes van (extreme) droogte. Alleen in 2021 was van droogte geen sprake. Wanneer droge jaren elkaar opvolgen krijgt de natuur het zwaarder te verduren en ontbreekt het aan hersteltijd. Bomen die het in 2018 erg zwaar hadden zijn minder goed gegroeid. In 2019 was de droogte minder erg, maar de impact op de natuur was er niet minder om. In de winter van 2018-2019 viel namelijk ook weinig regen, waarna het opnieuw zeer droog werd.
Aan de droogte van dit jaar gingen een nat jaar vooraf. Hierdoor begonnen we nog met goede grondwaterstanden en redelijke rivierstanden aan de lente. Ook hebben de bomen zich in het groeizame 2021 wat kunnen herstellen. Wanneer droge zomers vaker voor gaan komen dan natte zomers zal de natuur in ons land hierdoor zichtbaar veranderen.
Meer Droogte-nieuws