Door een toename van de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer stijgt de temperatuur op aarde en dit heeft grote impact op de poolgebieden. Hier is namelijk veel sneeuw en ijs aanwezig in de vorm van gletsjers. Het smelten van deze gletsjers heeft een sleutelrol in het verder stijgen van de temperatuur en de zeespiegel. In dit artikel lees je waarom die gletsjers zo belangrijk zijn.
In de poolgebieden, maar ook op hoge bergketens, komen gletsjers voor. Gletsjers ontstaan wanneer vers gevallen sneeuw zich opstapelt en een steeds dikkere laag vormt. Op een gegeven moment wordt het gewicht zo groot dat het onderste en oudste deel van de sneeuwlaag door de hoge druk verandert in ijs. Door de druk komt de ijsmassa geleidelijk in beweging. Als een langzaam stromende rivier baant de gletsjer zich een weg door het landschap en slijt diepe dalen uit. Wist je dat de Gelderse Vallei in Nederland ook gevormd is door een gletsjer in de voorlaatste ijstijd?
Klein verschil, groot effect
Op Antarctica, Groenland en in het noorden van Canada zijn nu de meeste gletsjers te vinden. Klein gebied, zal je misschien denken. Toch beslaan deze gletsjers bijna 10% van het totale aardoppervlak. Veranderingen van de gletsjers hebben grote invloed op het klimaat. Gletsjers zijn namelijk overwegend wit en daarom reflecteren ze veel zonlicht terug de ruimte in. Donkere oppervlakken absorberen meer zonlicht en worden daardoor een stuk warmer. Daarom kan asfalt op een hete zomerdag bijna 50 graden worden terwijl de luchttemperatuur rond een graad of 30 uitkomt. Om van het verkoelende effect van die reflectie te profiteren, zijn de meeste huizen in Zuid-Europa wit geschilderd en dragen oliesjeiks in het Midden-Oosten witte gewaden.
Spiegeleffect
De mate van reflectie van zonlicht wordt door klimaatwetenschappers aangeduid met de term albedo. IJs of verse sneeuw reflecteert tussen 80 en 95% van het zonlicht terwijl dit voor smeltend ijs terugloopt naar 40 tot 70%. Dit betekent dat veel meer zonlicht wordt geabsorbeerd en minder zonlicht wordt gereflecteerd. Gevolg: de gletsjer warmt op, smelt steeds harder, absorbeert nog meer zonlicht, etc. Dit versterkende effect zorgt ervoor dat het in gebieden met gletsjers nog sneller opwarmt dan in de rest van de wereld.
Droge voeten afhankelijk van smelten gletsjers
De verdere temperatuur- en zeespiegelstijging hangt af van hoe snel de gletsjers smelten. De zeespiegel stijgt omdat gletsjers een ophoping van ijs boven land zijn en wanneer ze smelten de hoeveelheid water in de oceanen aanvullen. Omdat het zeewater bij hogere temperaturen ook nog eens uitzet, gaat de zeespiegelstijging extra snel. Het smelten van zee-ijs zorgt overigens niet voor een stijging van de zeespiegel omdat de hoeveelheid zeewater hetzelfde blijft, maar dan in een andere vorm.
Het voornaamste effect van smeltende gletsjers zien we dus terug in de stijging van de zeespiegel en de temperatuur op aarde. Daarnaast spelen een hoop andere processen zoals de uitstoot van broeikasgassen, ontbossing, zeestromen en vulkaanuitbarstingen een grote rol bij klimaatverandering. Het effect van de combinatie van processen is een ingewikkelde puzzel, maar het is wel met zekerheid te zeggen dat smeltende gletsjers bijdragen aan een verandering van het klimaat.
Meer Weerweetjes-nieuws