Je kent het wel. Overdag hoor je bepaalde omgevingsgeluiden helemaal niet, maar ’s avonds hoor je ineens wel die snelweg of de trein over het spoor kilometers verderop. Hoe dit kan leggen we je uit in dit artikel.
Een deel van de verklaring is niet wetenschappelijk. Omgevingsgeluiden vallen pas op als je erop let. Ben je overdag de hele druk geweest en geniet je ’s avonds even van je rust dan hoor je uiteraard meer omgevingsgeluid. Er is echter ook een natuurkundige reden waarom geluid ’s avonds en ’s nachts vaak verder draagt dan overdag en daar gaan we nu op in.
Wat is geluid?
Om het goed uit te kunnen leggen is het belangrijk om te weten wat geluid eigenlijk is. Geluid is een hoorbare verandering van de luchtdruk. Een geluidsbron veroorzaakt veranderingen in luchtdruk die zich als golven door de lucht verplaatsen. Als zo’n geluidsgolf je trommelvlies (in je oor) bereikt wordt dit aan het trillen gebracht en hoor je het geluid.
Foto: Adobe Stock / Pixsooz
Invloed van het weer op geluid
Je kan je gemakkelijk voorstellen dat wind een grote invloed kan hebben op de verplaatsing van geluidsgolven. Geluid verplaatst zich veel beter met de wind mee. Je hoort het verkeer op een snelweg een kilometer verderop veel sterker als de wind uit die richting komt en je hoort het nauwelijks als de wind juist ernaartoe waait. Als het heel hard waait verdwijnen veel omgevingsgeluiden helemaal en hoor je natuurlijk vooral de wind zelf.
Het seizoen en de omgeving spelen ook een rol. In bosrijke gebieden houden bomen veel geluid tegen, maar dit effect verdwijnt voor een groot deel als het blad van de bomen valt. Geluid draagt verder over harde, gladde oppervlakken, zoals bestrating of een meertje. Een akker of weiland absorbeert doorgaans meer geluid, maar over een lege akker in de winter draagt geluid wel weer heel ver, zeker als de grond hard (bevroren) is.
Een vers pak sneeuw absorbeert juist weer enorm goed geluid. Hoe dit komt lees je in: waarom is het buiten stiller als er sneeuw ligt.
De hoofdoorzaak
De belangrijkste oorzaak waarom je ’s avonds geluid van ver weg kan horen zit hem in de verandering van de temperatuurverdeling in de lucht.
Overdag is het normaalgesproken op een aantal meters hoogte kouder dan bij de grond. Koudere lucht heeft een hogere dichtheid dan warmere lucht, waardoor geluid iets gemakkelijker zich verplaatst door koudere lucht. Geluidsgolven die vanaf de bron schuin naar boven gaan, worden daardoor verder afgebogen naar boven. Daardoor wordt aan het aardoppervlak het geluid op afstand snel zachter.
Bij rustig weer met weinig wolken wordt het ‘s avonds en ’s nachts dicht bij de grond juist kouder dan wat hoger in de lucht. Het geluid vanaf de bron kaatst dan tegen warmere lucht aan en wordt hierdoor naar beneden gebogen. Hierdoor komt het dat ‘s avonds een geluidsbron op grote afstand beter hoorbaar kan zijn dan overdag.
Of het de komende avonden rustig weer met weinig bewolking is lees je uiteraard in het meest uitgebreide weerbericht van Nederland.
Hoofdfoto: Adobe Stock / Daniel
Weerbericht Nederland